علی اکبر بنی اسدی، دبیر مرکز بین المللی جاده ابریشم ایران در یادداشتی نوشت: موزه‌ها، به عنوان نگهبانان گنجینه‌های فرهنگی و تاریخی، نه تنها میراث بشری را حفظ می‌کنند، بلکه به عنوان مقاصدی کلیدی در صنعت گردشگری، تجربه‌ای عمیق و معنادار برای بازدیدکنندگان رقم می‌زنند. گردشگری موزه، که به بازدید از این نهادهای فرهنگی به منظور کشف تاریخ، هنر و دانش اشاره دارد، در دهه‌های اخیر به یکی از ارکان اصلی سفرهای فرهنگی تبدیل شده است. این نوع گردشگری، با ایجاد پیوند میان گذشته و حال، به گردشگران امکان می‌دهد تا با هویت و فرهنگ جوامع مختلف آشنا شوند و در عین حال، به توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق میزبان کمک می‌کند.
در دنیای مدرن، موزه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و نمایشگاه‌های تعاملی، تجربه‌ای پویا و جذاب ارائه می‌دهند که فراتر از نمایش صرف اشیاء است. از موزه‌های تاریخی مانند موزه ملی ایران در تهران گرفته تا موزه‌های آینده‌نگری مانند موزه آینده در دبی، این مکان‌ها به پلی میان فرهنگ‌ها و تمدن‌ها تبدیل شده‌اند. علاوه بر این، ابتکاراتی مانند اتحاد موزه‌های جاده ابریشم جهان، با هدف تقویت همکاری‌های بین‌المللی و ترویج میراث مشترک مسیرهای تاریخی ابریشم، نقش موزه‌ها را در گردشگری جهانی برجسته‌تر کرده‌اند. در ایران، عضویت باغ موزه امیر سمنان در این اتحاد، گامی مهم در راستای معرفی تاریخ و فرهنگ منطقه به گردشگران جهانی است. این مقاله، با تمرکز بر اهمیت موزه‌ها در گردشگری، به بررسی این اتحاد و نقش باغ موزه امیر سمنان در آن می‌پردازد.
اهمیت موزه‌ها در گردشگری
موزه‌ها به عنوان قلب تپنده فرهنگ و تاریخ، نقش بی‌بدیلی در جذب گردشگران و ترویج آگاهی فرهنگی ایفا می‌کنند. این نهادها فراتر از نمایش اشیاء، داستان‌هایی از تمدن‌ها، هنرها و پیشرفت‌های بشری را روایت می‌کنند که برای گردشگران در جست‌وجوی تجربه‌های عمیق، بسیار جذاب است. اهمیت موزه‌ها در گردشگری را می‌توان در چند بعد کلیدی بررسی کرد:
- حفظ و انتقال میراث فرهنگی: موزه‌ها با نگهداری آثار تاریخی و هنری، به گردشگران امکان می‌دهند تا با گذشته یک ملت یا منطقه ارتباط برقرار کنند. برای مثال، موزه ملی ایران با نمایش آثاری از دوران پارینه‌سنگی تا اسلامی، تاریخ غنی ایران را به جهانیان معرفی می‌کند.
- آموزش و آگاهی‌بخشی: موزه‌ها فضایی آموزشی فراهم می‌کنند که گردشگران، به‌ویژه نسل جوان، می‌توانند از طریق نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و تورهای هدایت‌شده، دانش خود را گسترش دهند. بر اساس گزارش شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم)، موزه‌ها سالانه بیش از یک میلیارد بازدیدکننده دارند که بخش عمده‌ای از آن‌ها به دنبال یادگیری هستند.
- تقویت هویت محلی و ملی: موزه‌ها با نمایش فرهنگ و تاریخ یک منطقه، به تقویت حس هویت و افتخار در میان جوامع محلی کمک می‌کنند. این امر به نوبه خود، گردشگران را به درک عمیق‌تری از مقصد سفرشان ترغیب می‌کند.
- تأثیر اقتصادی: موزه‌ها با جذب گردشگران، به ایجاد فرصت‌های شغلی و رونق کسب‌وکارهای محلی مانند هتل‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌های صنایع‌دستی کمک می‌کنند. گزارش ایکوم نشان می‌دهد که موزه‌ها در سال ۲۰۲۳ بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی کمک کرده‌اند.
- نوآوری و جذابیت: موزه‌های مدرن با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، مانند تورهای مجازی و نمایشگاه‌های تعاملی، تجربه‌ای جذاب و به‌روز ارائه می‌دهند که گردشگران را به بازدید مکرر تشویق می‌کند. موزه لوور با ارائه تورهای مجازی در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، نمونه‌ای موفق از این نوآوری است .
اتحاد موزه‌های جاده ابریشم جهان
اتحاد موزه‌های جاده ابریشم جهان ابتکاری بین‌المللی است که با هدف ترویج میراث فرهنگی و تاریخی مسیرهای جاده ابریشم، شبکه‌ای از موزه‌ها و نهادهای فرهنگی در کشورهای مختلف را به هم متصل می‌کند. جاده ابریشم، که از سده دوم پیش از میلاد تا سده پانزدهم میلادی فعال بود، شبکه‌ای از مسیرهای تجاری بود که شرق و غرب را از طریق تبادل کالا، فرهنگ و دانش به هم پیوند می‌داد .
این اتحاد با همکاری سازمان‌هایی مانند یونسکو و ایکوم، موزه‌های واقع در کشورهای مسیر جاده ابریشم، از جمله ایران، چین، قزاقستان و ترکیه، را گرد هم می‌آورد تا:
- ترویج میراث مشترک: موزه‌ها با نمایش آثاری مرتبط با جاده ابریشم، مانند منسوجات، سکه‌ها و سفالینه‌ها، به گردشگران امکان می‌دهند تا تاریخ تبادلات فرهنگی میان تمدن‌ها را درک کنند.
- تقویت همکاری‌های بین‌المللی: این اتحاد با برگزاری نمایشگاه‌های مشترک، تبادل آثار و برنامه‌های آموزشی، همکاری میان موزه‌ها را تقویت می‌کند.
- جذب گردشگران جهانی: با معرفی جاذبه‌های فرهنگی جاده ابریشم، این اتحاد به افزایش گردشگری در مناطق کمتر شناخته‌شده کمک می‌کند.
ایران، به عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای مسیر جاده ابریشم، نقش کلیدی در این اتحاد دارد. شهرهایی مانند سمنان، که در مسیر تاریخی این جاده قرار دارند، با پیوستن به این شبکه، فرصت معرفی میراث خود به گردشگران بین‌المللی را یافته‌اند .
عضویت باغ موزه امیر سمنان در اتحاد موزه‌های جاده ابریشم
باغ موزه امیر سمنان، واقع در شهر سمنان، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی این منطقه است که به تازگی به عضویت اتحاد موزه‌های جاده ابریشم جهان درآمده است. این موزه، که در عمارتی متعلق به دوره قاجار ساخته شده، بین سال‌های ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ توسط حاج میرزا آقا فامیلی بنا شد و به دلیل همجواری با باغ امیر اعظم، حاکم مشهور ایالت قومس، به این نام خوانده می‌شود .
این موزه با نمایش آثاری از تاریخ سمنان، از جمله قرآن‌های خطی، ابزار روشنایی، ظروف چینی صفویه و اسناد تاریخی، دریچه‌ای به فرهنگ و تاریخ منطقه باز می‌کند. عضویت باغ موزه امیر در اتحاد موزه‌های جاده ابریشم، گامی مهم در راستای معرفی سمنان به عنوان یکی از شهرهای کلیدی این مسیر تاریخی است. مزایای این عضویت عبارتند از:
- افزایش شهرت جهانی: پیوستن به این اتحاد، باغ موزه امیر را در شبکه‌ای بین‌المللی قرار داده و گردشگران خارجی را به بازدید از سمنان ترغیب می‌کند.
- تبادل فرهنگی: این موزه می‌تواند با دیگر موزه‌های عضو، نمایشگاه‌های مشترک برگزار کرده و آثار خود را به نمایش بگذارد.
- توسعه گردشگری محلی: عضویت در این اتحاد با برنامه‌هایی مانند جشنواره‌های گردشگری (مانند جشنواره تاسکا در سمنان)، به رونق اقتصادی و فرهنگی منطقه کمک می‌کند (مهرنیوز، ۲۰۲۴).
چگونگی جذب گردشگران توسط موزه‌ها
موزه‌ها برای جذب گردشگران از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند:
- نمایشگاه‌های موقت و ویژه: برگزاری نمایشگاه‌های موقت با موضوعات جذاب، مانند “گنجینه‌های جاده ابریشم”، گردشگران را به بازدید مکرر تشویق می‌کند.
- برنامه‌های آموزشی و تعاملی: موزه‌ها با ارائه کارگاه‌ها و فعالیت‌های تعاملی، تجربه‌ای غنی برای گردشگران فراهم می‌کنند. باغ موزه امیر با برگزاری تورهای موزه‌گردی، نمونه‌ای از این رویکرد است.
- استفاده از فناوری‌های نوین: موزه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال، مانند واقعیت مجازی، تجربه بازدید را بهبود می‌بخشند. موزه آینده در دبی نمونه‌ای برجسته از این نوآوری است.
موزه‌ها به عنوان دروازه‌ای به فرهنگ و تاریخ، نقش بی‌بدیلی در صنعت گردشگری ایفا می‌کنند. با حفظ میراث فرهنگی، آموزش و ایجاد فرصت‌های اقتصادی، این نهادها به غنی‌سازی تجربه سفر کمک می‌کنند. اتحاد موزه‌های جاده ابریشم جهان با تقویت همکاری‌های بین‌المللی، میراث مشترک تمدن‌ها را به جهانیان معرفی می‌کند. عضویت باغ موزه امیر سمنان در این اتحاد، نه تنها جایگاه این موزه را در سطح جهانی ارتقا داده، بلکه به توسعه گردشگری و اقتصاد منطقه کمک می‌کند. برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل گردشگری موزه، لازم است موزه‌ها به نوآوری و همکاری‌های بین‌المللی ادامه دهند.
انتهای پیام/
source