کاوشگر ژورانگ چین اشکال هندسی زیرسطحی را در مریخ تشخیص داد

مریخ‌نورد ژورانگ چین به یک سیستم رادار نفوذ به سطح مجهز شده‌ بود که به آن اجازه می‌داد به زیر سطح مریخ نگاه کند.

محققان نتایج جدیدی را از اسکن‌های محل فرود ژورانگ در Utopia Planitia (دشت بهشت) اعلام کرده‌اند و می‌گویند که گوه‌های چندضلعی نامنظم را در عمق حدود 35 متری در طول سفر ربات شناسایی کرده‌اند.

اندازه اشیاء از سانتی‌متر تا ده‌ها متر است. دانشمندان بر این باورند که چند ضلعی‌های مدفون از چرخه‌های انجماد و ذوب در میلیاردها سال پیش به‌وجود آمده‌اند. اما می‌توانند آتشفشانی نیز باشند که ناشی از سرد شدن‌ جریان‌های گدازه است.

ماموریت ژورانگ

مریخ‌نورد ژورانگ در 15 مه 2021 چین را به دومین کشوری تبدیل کرد که موفق شد یک مریخ‌نورد را روی سیاره سرخ فرود آورد.

این مریخ‌نورد که از نام خدای آتش چینی نام‌گذاری شده‌ است، محل فرود خود را کاوش کرد و تصاویری را ارسال کرد. از جمله این تصاویر؛ یک عکس سلفی با فرودگر، که توسط دوربین از راه دور گرفته شده‌ است بود‌. ژورانگ همچنین توپوگرافی مریخ را مطالعه کرد و با ابزار رادار نفوذی زمین (GPR) اندازه‌گیری‌هایی انجام داد.

طول عمر ماموریت اولیه ژورنگ سه ماه زمینی بود. اما قبل از ورود به خواب زمستانی برنامه‌ریزی شده‌، کمی بیش از یک سال زمینی را با موفقیت عمل کرد. بااین‌حال، از ماه می سال 2022 خبری از این مریخ‌نورد نیست.

محققان موسسه زمین‌شناسی و ژئوفیزیک زیر نظر آکادمی علوم چین که با داده‌های ژورانگ کار می‌کردند، گفتند که GPR مکمل مهمی برای اکتشافات راداری مداری نسبت به مریخ‌نوردهای گذشته است.

آنها گفتند که نقشه‌برداری GPR درجا می‌تواند جزئیات محلی-حیاتی ساختارها و ترکیبات کم عمق را در عمق تقریباً 100 متری در امتداد مسیر مریخ‌نورد ارائه دهد.

Utopia Planitia دشت بزرگی در Utopia، بزرگترین حوضه برخوردی شناخته شده‌ در مریخ (همچنین منظومه شمسی!) با قطر تخمینی 3300 کیلومتر است. قابل ذکر است مریخ‌نورد در طول عمر خود 1921 متر را طی کرد.

محققان به رهبری «لی ژانگ» در مقاله خود که در Nature منتشر شده‌ است، نوشتند که رادار مریخ‌نورد 16 گوه چندضلعی را در فاصله حدود 1.2 کیلومتری شناسایی کرد. این بررسی نشان‌دهنده توزیع گسترده زمین‌های مشابه در زیر Utopia Planitia است.

بررسی علت پدیده‌های چندضلعی زیر سطح مریخ

این ویژگی‌های کشف‌شده احتمالاً 3.7 تا 2.9 میلیارد سال پیش با توقف یک محیط مرطوب باستانی در مریخ شکل گرفته‌اند. زمین دیرینه چند ضلعی، با فرسایش یا بدون فرسایش، متعاقباً توسط فرآیندهای زمین‌شناسی بعدی مدفون شد.

درحالی‌که در بسیاری از مأموریت‌های قبلی، زمین‌هایی از نوع چندضلعی در چندین منطقه مریخ دیده‌ شده‌ است، این اولین بار است که نشانه‌هایی از ویژگی‌های چندضلعی مدفون وجود دارد.

محققان نوشتند که زمین چندضلعی مدفون نیاز به یک محیط سرد دارد که ممکن است با فرآیندهای ذوب و یخ‌زدگی آب در جنوب Utopia Planitia در اوایل مریخ مرتبط باشد.

این مقاله می‌گوید: «حضور احتمالی آب و یخ موردنیاز برای فرآیند انجماد-ذوب در گوه‌ها ممکن است ناشی از چند دلیل باشد. مهاجرت رطوبت ناشی از مکش یک سفره زیرزمینی، بارش برف از هوا یا انتشار بخار برای رسوب منافذ یخ چند مورد از این دلایل است.

تحقیقات قبلی از داده‌های راداری ژورانگ نشان داد که سیل‌های متعدد در همان بازه زمانی چندین لایه در زیر سطح Utopia Planitia ایجاد کردند.

محتمل‌ترین مکانیسم‌های شکل‌گیری ممکن است انقباض خاک از رسوبات مرطوبی باشد که خشک می‌شوند و ترک‌های گلی ایجاد می‌کنند. با این‌حال، انقباض از گدازه‌های خنک‌کننده نیز می‌تواند باعث ایجاد ترک خوردگی شود.

در هر صورت، محققان خاطرنشان می‌کنند که یک تغییر عظیم در آب و هوای مریخ مسئول تشکیل چندضلعی بوده است.

محققان نوشتند: «ساختار زیرسطحی و مواد پوششی که روی زمین مدفون چند ضلعی وجود دارد، نشان می‌دهد که مدتی پس از آن، یک دگرگونی اقلیمی قابل‌توجهی وجود داشته است.»

کنتراست بالا و پایین عمق حدود 35 متری نشان‌دهنده دگرگونی قابل‌توجهی از فعالیت‌های آبی یا شرایط حرارتی در زمان مریخ باستان است که نشان می‌دهد یک تحول آب و هوایی در عرض‌های جغرافیایی کم تا متوسط وجود داشته است.