طنزهای سیاسی در شبکه‌های تلویزیونی پررنگ شد

به گزارش ایسنا، در یک بازه زمانی نه چندان طولانی، شمار قابل توجهی برنامه تلویزیونی در قالب طنز سیاسی روی آنتن شبکه‌های مختلف سیما رفته که نشان از یک روند قابل توجه در برنامه‌سازی صداوسیما دارد. این برنامه‌ها که اغلب در قالبی مشابه تولید می‌شوند، بر موضوعات سیاسی و اجتماعی روز تمرکز دارند و با لحنی طنزآمیز به تحلیل و نقد وقایع می‌پردازند.

در این موج، احتمالا شبکه دو را می‌توان پیشگام دانست که از خردادماه ۱۴۰۱ این روند را با «دی‌بی‌سی» آغاز کرد. این برنامه که با الهام از عروسک «دی‌بی» مجموعه «کلاه‌قرمزی»، به نقد بخش‌های خبری شبکه ماهواره‌ای بی‌بی‌سی فارسی می‌پردازد، نسخه تلویزیونی یک برنامه اینترنتی به همین نام است که پیش از ورود به تلویزیون، در مدرسه اندیشه و هنر ماه ساخته می‌شد و در اینستاگرام و تلگرام به انتشار می‌رسید، ولی با انتصاب مدیر این مدرسه به مدیریت شبکه دو، به این شبکه رفت و تلویزیونی شد.

این شبکه پس از چند ماه و در پی اتفاقات پاییز ۱۴۰۱، «پاورقی» را که مسائل روز سیاسی را با زبان طنز و کنایه بررسی می‌کند، روی آنتن برد و این ساختار برنامه‌سازی را گسترش داد. این برنامه دیرپاترین محصول تلویزیونی از این دست است که با پخش بیش از ۵۰۰ قسمت، همچنان روی آنتن قرار دارد. از همان زمان واکنش‌ها به «پاورقی» ـ چه مثبت و چه منفی ـ در نهایت تلویزیون را به این نتیجه رساند که چنین رویکردی را به سایر شبکه‌ها هم سرایت دهد تا مشابه این دست برنامه‌ها از شبکه‌های دیگر سیما نیز سر در بیاورد.

شبکه افق سیما که به تولید برنامه‌های سیاسی شهرت دارد، از آن پس حداقل دو برنامه با رویکرد طنز سیاسی پخش کرد. نخست «مرغ همسایه» که در نیمه اول سال ۱۴۰۲ روی آنتن می‌رفت و پخش آن به پایان رسیده، به شوخی با اخبار منفی و عجیب در کشورهای خارجی خصوصا اروپا و آمریکا می‌پرداخت و در دکوری شبیه به شورای امنیت سازمان ملل ساخته می‌شد. 

شبکه افق از شهریورماه پخش برنامه‌ای با عنوان «خط‌خطی» را آغاز کرده که به سبک «پاورقی»، به شوخی با اخبار می‌پردازد و اگرچه محصولی صرفا سیاسی نیست اما دُز سیاسی بالایی دارد و در هر قسمت، شوخی‌های متعددی با اخبار، وقایع و چهره‌های سیاسی داخلی دارد.

در این میان، شبکه نسیم نیز که بیشتر در حوزه سرگرمی و طنز ماموریت دارد، به این حوزه علاقه‌مند شده و برنامه‌های «درنگ» و سپس «نمک نشنال» را پخش کرده است. برنامه «درنگ» که در روزهای اخیر به فصل دوم خود رسیده، به شوخی با سران سیاسی اروپا، آمریکا و منطقه می‌پردازد و در یک مورد با حواشی زیادی هم مواجه شد.

«نمک نشنال» را نیز برنامه‌ای بسیار شبیه به «دی‌بی‌سی» می‌توان دانست که با بخشی از اعضای تیم سازنده همان برنامه ساخته شده و این بار شبکه ماهواره‌ای ایران اینترنشنال را هدف قرار داده است. این برنامه در هفته‌های اخیر به پخش می‌رسد.

بر اساس این گزارش ایسنا، از ایام تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان، شبکه یک سیما هم به قافله پخش برنامه‌های طنز سیاسی پیوست و «تل‌آویز» را برای مقابله رسانه‌ای با رژیم صهیونیستی روی آنتن برد؛ برنامه‌ای که پس از مدتی، در روزهای اخیر به جدول پخش این شبکه برگشته است. این برنامه هم با همان ساختار ثابت برنامه‌های مشابه، به شوخی با اخبار و اتفاقات روز جهان سیاست می‌پردازد.

فهرست برنامه‌های طنز سیاسی شبکه‌های سیما البته به عناوین یادشده محدود نمی‌شود و محصولاتی چون «آپوزیشن»، «لبنیاتی مش بایرام» و… نیز در مقاطعی روی آنتن شبکه‌های مختلف رفته‌اند که اغلب ساختاری مشابه این عناوین داشته‌اند.

نکته قابل توجه درباره تقریبا تمامی این برنامه‌ها، تشابه در فرمت تولید آن‌هاست؛ به طوری که معمولا یک مجری به تنهایی روبه‌روی دوربین می‌نشیند و با اخبار و وقایع جاری شوخی می‌کند. این رویکرد که به لحاظ اجرایی و تولیدی، هزینه‌های کمتری نسبت به تولیدات نمایشی یا حتی گفتگومحور دارد، از دکورهای کوچک و ارزان‌قیمت بهره می‌برد و در عین حال با استقبال نسبی از سوی تماشاگران مواجه می‌شود که تولید آن را برای صداوسیما به پروژه‌ای قابل توجه تبدیل می‌کند.

انتهای پیام