مجتبی گهستونی روزنامهنگار و فعال میراثفرهنگی در یادداشتی نوشت: روز گذشته در مرکز رشد و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه مروری بر ساختار محلهبندی شهر اهواز با تاکید بر روایتهایی از گذشتههای دور و نزدیک، نشست چهاردم به روایت محله امانیه اختصاص داشت. یکی از میزبانان این نشست، نگارنده همین نوشتار بود.
در نشست چهاردهم داستان اهواز، فرصتی دست داد تا برای نخستینبار یکی از طرحهای خود را به منظور بازآفرینی و باززنده سازی محله امانیه با حضور صاحبنظران حاضر در جمع مطرح کنم.
پیشتر، طرح محور فرهنگی تاریخی گردشگری منطقه هفت اهواز را مطرح کرده بودم که در شورای برنامهریزی استان خوزستان مصوب شد و با انجام اقدامات موثر، به محور گردشگری اهواز ملحق شد.
محله امانیه اهواز یکی از غنیترین بافتهای شهری ایران از نظر تاریخ، فرهنگ و هویت اجتماعی است. این محله با ترکیب منحصر بهفردی از بناهای ثبت ملی، مراکز علمی، فرهنگی و هنری، یادمانهای دفاع مقدس، و همچنین فضاهای عمومی و مردمی، ظرفیت تبدیل شدن به یک محور گردشگری فرهنگی–تاریخی را دارد.
از جمله اهداف طرح این جانب معرفی و بازآفرینی هویت تاریخی و فرهنگی محله امانیه، ایجاد مسیر گردشگری پیادهمحور برای شهروندان و گردشگران، تقویت اقتصاد محلی از طریق گردشگری فرهنگی و خوراکیهای بومی، حفاظت و مرمت بناهای تاریخی و ثبت ملی و تبدیل محله امانیه به «موزه زنده شهر اهواز» است.
این طرح به آن دلیل مطرح میشود چون امانیه به یک محور فرهنگی–تاریخی نیاز دارد و این محور به صورت یک مسیر پیادهگردی طراحی میشود که گردشگر را از نقاط مردمی تا بناهای شاخص تاریخی و فرهنگی هدایت میکند.
آغاز این مسیر گردشگری خیابان انوشه لشکرآباد(محله همسایه امانیه)، یعنی راسته فلافلفروشها بهعنوان نماد خوراک فروشهای محلی است. در این راسته دکهی «باشو غریبه کوچک» بهعنوان یادمان سینمای اجتماعی ایران مطرح است.
محور دانشگاه شهید چمران، با برخورداری از موزه علم و طبیعت، بنای فاخر برخی دانشکدهها و موزههایشان، مسجد دانشگاه، بنای ساختمان سهگوش دانشکده ادبیات به عنوان بخشی از نماد معماری مدرن اهواز، بخشی از این محور فرهنگی تاریخی گردشگری است.
در محور فرهنگی تاریخی گردشگری امانیه، وجود بقایای بیمارستان صحرایی دوران جنگ مستقر در محوطه راه آهن، استقرار ساختمان سیلو و بارانداز، ساختمان ثبت ملی اداره گمرک اهواز، ایستگاه و تونل راهآهن، باشگاه ثبت ملی راهآهن که با عنوان هفتاد فامیلی شناخته میشود، منازل ثبت ملی هشتبنگله، سازمان زنان، فلکه ساعت، ساختمان 60 ساله کانون پرورش فکری کودکان، ساختمان ساواک، ساختمان ثبت ملی فرمانداری، خانه نظامی و ساختمان تاریخی اطبا بیمارستان راهآهن بخشی از بناهای دیگر در محله امانیه است که باید برای فعال کردن آن برنامهریزی کرد.
وروی پارک جزیزه و موزه منطقهای از سمت ساحل غربی اهواز که در امانیه قرار دارد، استقرار نیایشگاه زرتشتیان، وجود خانههای بانک ملی، بادگیر سرم سازی، قرارگیری مسجد آذربایجانیها در یک میدان، پارک قدیمی فانفار، مسیر پیادهروی فروغ فرخزاد تا ساختمان پیشکاری، بخش دیگری از فضاهای مذهبی و فرهنگی محله امانیه است.
در سالهای پیش از انقلاب بنای سه بیمارستان شیر و خورشید، آبادان و راهآهن در کتاب طرح جامع اهواز برای محله امانیه ذکر شده بود. از آن تعداد امروزه بیمارستان راهآهن همچنان فعال است و نام آن به رازی تغییر کرده است. اما دو بیمارستان دیگر با تغییر نام در سایر محلات فعالیت میکنند.
بنای کاخ استانداری به عنوان نماد مدیریت شهری در دوره پهلوی همچنان وجود دارد که در کنار آن ساختمان جدید استانداری خوزستان فعالیت میکند.
ساحل و رودخانه کارون در مقطع امانیه میتوانند بخشی از محور گردشگری آبی مدنظر باشند. استادیوم تختی و بقایای برخی باشگاهها، بخشی از پتانسیلهای ورزشی این محله است.
قرارگیری بنای ساختمان سه گوش، بقایای باشگاه راهآهن، قدیمیترین چاپخانه اهواز در محله امانیه به نام امیرکبیر، بقایای رادیو اهواز، ساختمان قدیمی صداوسیمای اهواز، ساختمان نوشابهسازی با طراحی هوشنگ سیحون از مزیتهای این محله است.
فعالیت غذاخوریهای پیرامونی میدان هجرت، دور راهآهن که از طرف خیابان پودات رو به گسترش هستند، تنها نقطه زنده شبانه محله امانیه محسوب میشود.
قرارگیری بخش غربی دو پل ثبت ملی سفید و سیاه در ساحل شرقی و پل کابلی در بخش دیگر محله امانیه موجب شده است که روزانه هزاران خودرو و شهروند از به محله امانیه وارد و یا خارج شوند. ضمن اینکه پل سفید بهعنوان نماد هویتی اهواز به نقطه عکاسی گردشگران تبدیل شده است.
اما برای اینکه اقدامات اجرایی در محله امانیه انجام شود، لازم است که تمام روایتهای مردم محله که بخش عمده آنها دیگر در آن مکان سکونت ندارند استخراج و بیان شود. مرمت و بازسازی بناهای تاریخی و ثبت ملی آنها، ایجاد تابلوهای راهنما با توضیحات چندزبانه، طراحی مسیر پیادهگردی با سنگفرش، نورپردازی و مبلمان شهری و برگزاری انواع رویدادهای فرهنگی، ایجاد مراکز اطلاعرسانی گردشگری در ورودیهای مسیر، نیازمند همکاری شهرداری اهواز و دانشگاه شهید چمران، اداره کل میراثفرهنگی گردشگری صنایعدستی خوزستان است.
در نهایت محور فرهنگی تاریخی امانیه میتواند به الگویی برای بازآفرینی محلات تاریخی اهواز تبدیل شود. این طرح نهتنها گردشگران داخلی و خارجی را جذب میکند، بلکه برای شهروندان اهوازی نیز فرصتی برای بازشناسی هویت و خاطره جمعی فراهم میآورد.
انتهای پیام/
source