سعید شاهرخی معاون صنایع دستی استان تهران در یادداشتی نوشت: صنایع‌دستی، به‌عنوان تلفیقی از فرهنگ، هنر و اقتصاد، نه‌تنها بیانگر هویت تاریخی هر منطقه است، بلکه بستری کارآمد برای اشتغال پایدار، توانمندسازی جوامع محلی و کاهش مهاجرت از روستاها به شمار می‌رود. بر همین اساس، تمرکز بر توسعه صنایع‌دستی در شهرستان‌های دماوند و فیروزکوه، هم‌راستا با سیاست‌های کلان توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور، می‌تواند مسیر تازه‌ای از پویایی و خودکفایی را در شرق استان تهران بگشاید.
در حال حاضر، بیش از ۱۳۰۰ هنرمند صنایع‌دستی در این دو شهرستان در رشته‌های مختلف فعالیت دارند. بخشی از این هنرمندان در قالب کارگاه‌های خانگی و گروهی به تولید محصولات متنوعی می‌پردازند که ریشه در سنت‌ها و سبک زندگی بومی منطقه دارد. هنرهایی مانند گلیم‌بافی در دماوند و جاجیم‌بافی و حوله‌بافی در فیروزکوه، نمونه‌هایی از این میراث زنده هستند که ضمن حفظ اصالت‌های فرهنگی، قابلیت حضور در بازارهای ملی و حتی بین‌المللی را دارند.
از منظر جغرافیایی، شهرستان‌های دماوند و فیروزکوه دارای موقعیت ممتاز ارتباطی‌اند. عبور دو محور پرتردد جاده هراز و جاده فیروزکوه، این مناطق را به دروازه‌ی ارتباطی تهران با استان‌های شمالی کشور بدل کرده است. این مسیرها، هر ساله پذیرای میلیون‌ها مسافر و گردشگر از تهران و دیگر استان‌ها هستند؛ فرصتی طلایی که می‌تواند با ایجاد بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در نقاط گردشگری و مسیرهای عبوری، به بستری پایدار برای عرضه و فروش محصولات بومی تبدیل شود. چنین اقداماتی ضمن افزایش درآمد هنرمندان محلی، زمینه آشنایی بیشتر گردشگران با فرهنگ و هویت شرق تهران را نیز فراهم می‌کند.
از سوی دیگر، نزدیکی جغرافیایی این دو شهرستان به بازار بزرگ تهران یک مزیت رقابتی چشمگیر است. هنرمندان دماوند و فیروزکوه می‌توانند محصولات خود را به‌صورت مستقیم در بازار پایتخت عرضه کنند، بی‌آنکه متحمل هزینه‌های سنگین حمل‌ونقل و واسطه‌گری شوند. این ارتباط نزدیک با بازار مصرف، چرخه تولید تا فروش را کوتاه‌تر و اقتصادی‌تر می‌کند و انگیزه تولید و نوآوری را در میان هنرمندان افزایش می‌دهد.
توسعه صنایع‌دستی، صرفاً به معنای افزایش تولید نیست؛ بلکه مستلزم برنامه‌ریزی علمی، آموزش مستمر و حمایت نهادی است. در همین راستا، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران طی سال‌های اخیر با اجرای طرح‌های آموزشی و مهارتی در جوامع روستایی، زمینه انتقال دانش فنی و به‌روزرسانی شیوه‌های تولید را فراهم کرده است. هدف از این آموزش‌ها، نه فقط حفظ اصالت طرح‌ها و نقوش سنتی، بلکه ایجاد خلاقیت و ارتقای کیفیت محصولات متناسب با نیاز بازار امروز است.
همچنین، وسعت زیاد دو شهرستان دماوند و فیروزکوه، که از بزرگ‌ترین مناطق استان تهران به شمار می‌روند، فرصت مناسبی برای ایجاد کارگاه‌های متمرکز و حتی شهرک‌های صنایع‌دستی در آینده فراهم کرده است. این شهرک‌ها می‌توانند به‌عنوان مراکز تولید، بسته‌بندی، آموزش و صادرات عمل کرده و زمینه‌ساز اشتغال گسترده و هدفمند در سطح منطقه شوند.
نقش گردشگری در توسعه صنایع‌دستی این دو شهرستان نیز انکارناپذیر است. روستاهایی مانند زرین‌دشت، هرانده، لزور، سله‌بن و گورسفید در فیروزکوه و مناطق ییلاقی دماوند از جمله مقاصد محبوب گردشگران هستند. حضور گردشگران در این مناطق نه‌تنها رونق اقتصادی به همراه دارد، بلکه بازار طبیعی برای عرضه و معرفی صنایع‌دستی ایجاد می‌کند. هر مسافر می‌تواند با خرید یک گلیم، حوله یا دست‌بافته بومی، سفیر فرهنگ این منطقه باشد.
در این میان، حمایت از هنرمندان و تولیدکنندگان بومی یک ضرورت است. ایجاد زیرساخت‌های مناسب، دسترسی به مواد اولیه باکیفیت، حمایت بیمه‌ای از هنرمندان، و معرفی برندهای محلی در سطح ملی از جمله اقداماتی است که باید با همکاری بخش خصوصی و نهادهای فرهنگی ادامه یابد. همچنین حضور در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی می‌تواند مسیر صادرات این محصولات را هموار کند و نام دماوند و فیروزکوه را در فهرست برندهای شناخته‌شده صنایع‌دستی کشور قرار دهد.
در نهایت، توسعه صنایع‌دستی در دماوند و فیروزکوه تنها یک پروژه اقتصادی نیست؛ حرکتی فرهنگی و اجتماعی است که می‌تواند به تقویت حس هویت، افزایش همبستگی محلی و پایداری اقتصادی بینجامد. هر نخ و گره‌ای که در دارهای بافندگی این منطقه شکل می‌گیرد، یادگار دست‌های هنرمند مردمان شرق تهران است؛ دست‌هایی که با عشق، مهارت و امید، آینده‌ای روشن برای صنایع‌دستی استان رقم می‌زنند.
انتهای پیام/
source