لیلا کفاش‌زاده، پژوهشگر حوزه مردم‌شناسی و نویسنده کتاب «سفر شگفت انگیز آناهیتا» در آستانه جشن آبانگان، در یادداشتی نوشت: «سفر شگفت انگیز آناهیتا» نوشته من با تصویرگری مژده دانش‌پژوه از نشر بازی و اندیشه، برداشتی از توصیفاتی است که درباره ایزد بانو آناهیتا و جشن آبانگان در اساطیر، متون کهن و دیگر منابع وجود دارد.
یکی از زیباترین توصیفات آناهیتا، درجلد نخست یشت‌ها با تفسیر و تالیف «استاد پور داوود» ذکر شده است. تجسم او در آبان یشت این‌گونه است: «دختری زیبا، بسیار برومند، خوش اندام، کمربند در میان بسته، آزاده نژاد و شریف که از قوزک به پایین، کفش‌های درخشان پوشیده و با بندهای زرین آنها را محکم بسته است. گوشواری چهارگوش در گوش، تاجی با صد ستاره هشت گوش بر سردارد. آناهید یا اردوی سوره اَناهیتا گردونه‌ای دارد با چهار اسب سفید. اسب‌های گردونه او باد، باران، ابر و تگرگ هستند. او در بلندترین طبقه آسمان جای گزیده است و بر کرانه هر دریاچه، خانه‌ای آراسته با صد پنجره درخشان و هزار ستون خوش تراش دارد.»
جشن آبانگان مانند دیگر جشن‌های ایرانی در هم زمانی نامِ روز و ماه رخ می‌دهد. در گاهشماری ایران باستان ماه‌ها ۳۰ روزه بوده و تقسیم‌بندی هفتگی نداشتند. هر روز نام ویژه خود را داشت. هنگامی که نامِ روز با نامِ ماه تلاقی می‌کرد، آن روز را جشن می‌گرفتند. آبانگان جشنی است در ستایش آب و اسطوره آناهیتا، در آبان روز از ماه آبان که درگاهشماری زرتشتیان چهارم آبان و در گاهشماری جلالی با دهم آبان ماه مصادف می‌گردد.
ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه درباره آبانگان می‌گوید: «در این روز، زو پسر تهماسب به پادشاهی رسید و مردمان را به حفر اَنهار( نهرها) و تعمیر آن امر کرد. از دیگر دلایل جشن آبانگان، بارندگی پس از هشت سال خشکسالی در روزگاران کهن در ایران زمین است».
از دیگر دلایل جشن آبانگان پیروزی فریدون بر آژیدهاک ذکر شده است. آژیدهاک یا ضحاک تصوری از شخصیت افسانه‌ای اژدها هم هست. در بسیاری از افسانه‌های کهن اژدها بر روی رودخانه‌ها می‌خوابد و آب را بر مردمان می‌بندد. مردم شهر باید دختری قربانی بدهند تا اژدها کمی تکان بخورد تا کمی آب جاری شود. شاید روایت فریدون و ضحاک نیز به خشکسالی و عدم بارش مربوط باشد.
خلاصه آنکه، آب در نزد ایرانیان از دیر باز مقدس بوده و آناهیتا که مظهر همه زیبایی‌ها و پاکی‌های زنانه است، فرشته نگهبان آب بوده است. ایرانیان در این روز بر کنار رودها می‌رفتند و زنان و دختران با خواندن سرودهای زیبا به شادمانی و پایکوپی می‌پرداختند.
کتاب «سفر شگفت‌انگیز آناهیتا» داستانی است که در ستایش آب و معرفی جشن ایرانی آبانگان، برای مخاطب کودک و نوجوان نوشته شده است. در آبان یشت آمده که آناهیتا گردونه‌ای دارد که چهار اسب سفید به نام‌های ابر، باد، باران و تگرگ آن را می‌کشند. نویسنده در این کتاب آناهیتا را به سفری می‌برد که اسب‌های چهارگانه‌اش که نماد بارش‌اند را پیدا کند و باران بر سرزمین خشک ببارد. با بارش باران اپوش که دیو خشکسالی است از بین می‌رود و مردمان جشن می‌گیرند.
امید که بتوانیم دست در دست هم ضمن پاسداری از فرهنگ زیبای ایران، آن را به نسل‌های آینده معرفی کنیم.
انتهای پیام/
source