شعار سال ۲۰۲۵ سازمان جهانی گردشگری با عنوان «گردشگری و تحول پایدار» فرصتی مغتنم برای بازنگری در شیوه‌های مدیریت، بازاریابی و توسعه گردشگری در جهان و ایران است. این شعار بر ضرورت انطباق صنعت گردشگری با اصول پایداری اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی تأکید دارد؛ موضوعی که برای ایران نیز، با توجه به ظرفیت‌های گسترده و چالش‌های مزمن، اهمیت دوچندان دارد.
اهمیت جهانی شعار
تحول پایدار در گردشگری به معنای گذر از الگوهای سنتی توسعه و حرکت به سمت مدل‌هایی است که همزمان منافع اقتصادی را با حفاظت از محیط‌زیست و ارتقای کیفیت زندگی جوامع میزبان ترکیب کنند. تجربه کشورهایی مانند اسپانیا، کاستاریکا و ژاپن نشان می‌دهد که تمرکز بر حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی، مشارکت فعال جامعه محلی، و استفاده هوشمندانه از فناوری‌های نوین، می‌تواند ضمن افزایش درآمد، گردشگری را از یک صنعت مصرف‌محور به یک موتور توسعه پایدار بدل کند.
چالش‌های ایران در مسیر تحول پایدار
ایران با وجود دارا بودن یکی از متنوع‌ترین سبدهای جاذبه گردشگری در جهان، از کویر و جنگل تا شهرهای تاریخی و سواحل بکر، همچنان با موانعی در مسیر پایداری روبه‌روست. ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل و اقامت، نبود سیاست‌های منسجم در مدیریت مقاصد، کمبود آموزش نیروی انسانی متخصص، و عدم تطابق استانداردها با معیارهای بین‌المللی، از مهم‌ترین موانع به شمار می‌آید. علاوه بر این، کم‌توجهی به اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی پروژه‌های گردشگری، ریسک آسیب به منابع طبیعی و میراث فرهنگی را افزایش می‌دهد.
فرصت‌های تحول‌گرایانه
تجارب جهانی نشان می‌دهد که ایران می‌تواند با اصلاح سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند، گردشگری خود را به سمت پایداری سوق دهد. این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• توسعه زیرساخت سبز: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در هتل‌ها و مراکز گردشگری، مدیریت پسماند و آب، و کاهش ردپای کربنی.
• مدیریت هوشمند مقصد: به‌کارگیری داده‌های کلان و فناوری‌های دیجیتال برای پیش‌بینی تقاضا، مدیریت جمعیت گردشگر و توزیع متوازن سفرها.
• تقویت گردشگری اجتماع‌محور: توانمندسازی جوامع محلی برای ارائه خدمات و محصولات گردشگری، که منجر به افزایش اشتغال و حفظ فرهنگ بومی می‌شود.
• ارتباطات و بازاریابی بین‌المللی: ایجاد کمپین‌های هدفمند با پیام پایداری و استفاده از روایت‌گری (Storytelling) برای جذب گردشگران آگاه و مسئولیت‌پذیر.
چشم‌انداز ایران با رویکرد تحول پایدار
اگر رویکرد «گردشگری و تحول پایدار» در ایران به شکل نظام‌مند پیاده‌سازی شود، می‌توان انتظار داشت که جایگاه کشور در بازار جهانی ارتقا یابد. این تحول می‌تواند منجر به جذب گردشگرانی شود که به جای صرفاً بازدید، به دنبال تجربه عمیق‌تر و تعامل مسئولانه با مقصد هستند. چنین تغییری نه تنها درآمد پایدار ایجاد می‌کند، بلکه منابع طبیعی و فرهنگی ایران را برای نسل‌های آینده حفظ خواهد کرد.
شعار امسال سازمان جهانی گردشگری نه یک توصیه شعاری، بلکه نقشه راهی برای آینده‌ای است که در آن گردشگری می‌تواند همزمان منبع درآمد، عامل همبستگی فرهنگی و حافظ محیط زیست باشد.
سیاست‌گذاری‌های کلان در حوزه‌ی گردشگری داخل کشور، توأم با اجرای برنامه‌ریزی دقیق و جسورانه، منجر به ایجاد فرصت‌های بزرگ خواهد شد که از یک مقصد بالقوه، به یک الگوی منطقه‌ای در گردشگری پایدار تبدیل می‌شود.
هانی رستگاران – روزنامه‌نگار و پژوهشگر توسعه گردشگری
انتهای پیام/
source