بهرام سرمست، استاندار آذربایجان‌شرقی، در گفت‌وگو با میراث‌آریا و در حاشیه آیین بزرگداشت روز مشروطه، با اشاره به جایگاه تمدنی نهضت مشروطه، اظهار کرد: مشروطه برای مردم آذربایجان‌شرقی، به‌ویژه تبریز، فراتر از یک حادثه تاریخی است؛ این نهضت، میراثی تمدن‌ساز است که در تار و پود حیات اجتماعی این سرزمین تنیده شده است.
او با تأکید بر چندلایه بودن این تحول تاریخی، گفت: مشروطه در ایران تنها یک جنبش سیاسی نبود، بلکه واکنشی چندبُعدی به نابسامانی‌های ساختاری، بی‌عدالتی مزمن، انسداد سیاسی و عقب‌ماندگی نهادی بود. این جنبش تلاقی میان آگاهی دینی، دغدغه‌های عدالت‌محور، زیست سنتی و مواجهه با جلوه‌های تجدد غربی بود که در نهایت، بنیان‌های تازه‌ای برای فهم قدرت، قانون و ملت در ایران ایجاد کرد.
سرمست ادامه داد: مفاهیمی همچون حاکمیت قانون، تفکیک قوا، حقوق عمومی، نظارت بر قدرت و پاسخ‌گویی حاکمیت به ملت، نخستین‌بار در جریان نهضت مشروطه وارد گفتمان رسمی کشور شد و تحولی عمیق در فهم عمومی از سیاست رقم زد.
وی نقش تاریخی تبریز را در حفظ و صیانت از مشروطه برجسته دانست و تصریح کرد: اگر تهران خاستگاه صدور فرمان مشروطیت بود، این تبریز بود که پرچم عدالت‌خواهی را در اوج استبداد صغیر زمین نگذاشت. ایستادگی مردم تبریز، با وجود محاصره نظامی، فشار اقتصادی و تضییقات قضایی، نقطه عطفی در نجات نهضت مشروطه بود.
استاندار آذربایجان‌شرقی با تجلیل از پیشگامان این حرکت گفت: مردانی چون ستارخان، باقرخان، ثقةالاسلام تبریزی و هزاران مجاهد گمنام این دیار، نه‌تنها قهرمانان محلی، بلکه ارکان مشروعیت ملی و مردمی در تاریخ ایران هستند.
وی با اشاره به استمرار مفاهیم بنیادین مشروطه در نظام جمهوری اسلامی افزود: اصولی نظیر قانون‌گرایی، نظارت مردمی، مشارکت سیاسی و حاکمیت ملت، امروز در ساختار بومی و اسلامی جمهوری اسلامی ایران استمرار یافته و قابل بازشناسی هستند.
سرمست خاطرنشان کرد: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، از دفاع مقدس تا مشارکت فعال در شکل‌گیری دولت وفاق ملی، مردم آذربایجان در تمامی مراحل حساس تاریخ ایران نقشی سرنوشت‌ساز ایفا کرده‌اند.
او با تحلیل ابعاد سه‌گانه اثرگذاری مشروطه در تاریخ معاصر، تصریح کرد: نخست، در بعد نهادی، تأسیس مجلس شورای ملی، تصویب قانون اساسی و ایجاد نهادهای نظارتی، مسیر قانون‌مداری را هموار ساخت. دوم، در بعد اجتماعی و فرهنگی، این نهضت با توسعه آگاهی عمومی، رونق مطبوعات و گسترش گفتمان عدالت‌خواهی، فضای فکری کشور را دگرگون کرد. و سوم، در بعد هویتی و مشارکتی، با گذار از مفهوم رعیت به ملت، زمینه‌ساز تکوین هویت شهروندی و بیداری سیاسی عمومی شد.
استاندار آذربایجان‌شرقی با تأکید بر اینکه نباید گرامی‌داشت مشروطه به مراسمی صرفاً تاریخی و تشریفاتی تقلیل یابد، گفت: احیای عقلانیت، تقویت مشارکت عمومی و بازخوانی مفاهیم عدالت‌طلبانه مشروطه باید در متن زیست اجتماعی امروز ما جاری شود.
او در ادامه، راهبردهایی برای احیای آموزه‌های مشروطه در ساختار کنونی جامعه پیشنهاد کرد و گفت: توسعه آموزش شهروندی، ارتقای سواد حکمرانی با تکیه بر تجربه‌های تاریخی، ثبت و تدوین تاریخ شفاهی مشروطه، تبدیل تبریز به قطب مطالعات تاریخی با محوریت خانه مشروطه، و همچنین رونق گردشگری فرهنگی در قالب بازآفرینی محتوایی نهضت مشروطه، از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
وی در پایان تصریح کرد: استانداری آذربایجان‌شرقی از هر برنامه‌ای که به زنده نگه داشتن روح مشارکت‌جویانه، عدالت‌طلب و هویت‌ساز مشروطه کمک کند و آن را به نسل‌های آینده منتقل سازد، با تمام توان حمایت خواهد کرد.
انتهای پیام/
source