عزاداری برای امام حسین (ع) در این خطه جنوبی ایران، تنها در هیئت‌ها و سینه‌زنی‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه در قابلمه‌ها و دیگ‌های بزرگ محله‌ها، سنتی عمیق و مردمی جریان دارد: نذر غذا، که در بوشهر با دستور پخت‌ها و آیین‌هایی خاص، نشان از فرهنگی ریشه‌دار دارد.
نذر در بوشهر؛ پیوند دین و فرهنگ
نذری‌دادن، رسمی دیرینه در فرهنگ بوشهری است که در ماه محرم به اوج خود می‌رسد. خانواده‌ها و اهالی محله‌ها با نیت‌هایی چون شفا، حاجت، یا تنها برای عرض ارادت به اهل بیت (ع)، در کنار یکدیگر جمع می‌شوند و به‌صورت گروهی غذا تهیه می‌کنند. این نذرها تنها جنبه خوراکی ندارند؛ بلکه نمادی از همدلی، برکت و مهرورزی اجتماعی هستند.
قیمه بوشهری با شکر پلو؛ خوراک نذری خاص با طعم جنوب
یکی از غذاهای سنتی و پرطرفدار در نذرهای محرم بوشهر، “قیمه بوشهری” است. برخلاف قیمه نذری مناطق مرکزی ایران، این قیمه تقریبا بدون رب گوجه‌فرنگی پخته می‌شود و رنگ آن بیشتر از زردچوبه و زعفران می‌آید تا گوجه. استفاده از لپه، گوشت گوسفند یا گاو، پیاز فراوان و زیره، طعمی متمایز به این خورش می‌دهد.
نکته قابل توجه آن است که قیمه بوشهری معمولاً با برنج ساده یا به‌ویژه با «شِکرپلو» سرو می‌شود که ترکیبی خاص و محبوب در نذرهای محرم به شمار می‌رود. این برنج شیرین با شکر، هل، دارچین، گلاب و زعفران و گاهی خلال بادام و پسته پخته می‌شود و رنگی طلایی و عطری دل‌نشین دارد.
شکرپلو معمولاً در کنار قیمه سرو می‌شود، و همین ترکیب شیرین و شور، نمونه‌ای از تضادهای زیبای محرم است؛ یادآور شیرینی ایمان و تلخی مصیبت.
آش بوشهری؛ غذای نذری شب‌های خاص
آش بوشهری، یکی دیگر از غذاهای سنتی محرم است که معمولاً در شب‌های تاسوعا و عاشورا پخته می‌شود. این آش، ترکیبی از انواع سبزی‌ها ، لوبیا قرمز، برنج، پیاز، سیر و گوشت گوسفندی یا گاو و انواع ادویه‌های محلی است. طرز پخت آن زمان‌بر است و معمولاً از شب تا سحر ادامه دارد.
یکی از ویژگی‌های آش بوشهری، استفاده از پیاز داغ و گوشت فراوان است که طعمی غنی و لذیذ به آن می‌دهد. این آش، به‌خصوص برای پذیرایی از جمع‌های بزرگ و عزاداران در حسینیه‌ها بسیار مناسب است.
لقمه‌های نذری ساده اما صمیمی
در کنار غذاهای مفصل، نذرهای ساده‌تری هم در بوشهر رواج دارد. خانواده‌ها گاهی نان و پنیر یا نان و انواع حلواها(حلوا آردی، مسقطی، انگشت پیچ، خرمایی) آماده کرده و در میان عزاداران توزیع می‌کنند. حلوای بوشهری که معمولاً با آرد گندم، روغن محلی، شکر یا خرما و هل تهیه می‌شود، طعمی دل‌پذیر دارد و بسته‌بندی‌شده در نان، تبدیل به لقمه‌ای نذری می‌شود که هم مقوی و هم معنوی است.
این لقمه‌ها معمولاً توسط زنان تهیه می‌شوند و در ایستگاه‌های صلواتی یا درب منازل بین عزاداران، رهگذران و حتی کودکان پخش می‌شوند.
آب و انواع شربت‌ها؛ نذر تشنگی عاشورا
در بسیاری از محله‌های بوشهر، ایستگاه‌های صلواتی آب سرد، انواع شربت‌ها مانند شربت آبلیمو و ویمتو و انواع عرقیجات دایر می‌شود. این نوشیدنی‌ها، مخصوصاً در گرمای جنوب، مورد استقبال قرار می‌گیرند. نذر آب در بوشهر، بیش از هر چیز، به یاد لب‌های خشکیده حضرت ابوالفضل (ع) و امام حسین (ع) است.
پخت غذا؛ صحنه‌ای از مشارکت اجتماعی
پخت نذری در بوشهر، به‌ویژه در ایام محرم، یک فعالیت کاملاً جمعی است. مردان و زنان در کنار همدیگر در پخت غذای نذری مشارکت می‌کنند. حضور کودکان در این فضا، فرصتی برای آموزش غیرمستقیم باورها و سنت‌ها به نسل‌های آینده است.
در این میان، گاهی دعای دسته‌جمعی هنگام لٓت زدن (هم‌زدن) دیگ، ذکر «یا حسین» و پخش نوحه‌های قدیمی، مخصوصا نوحه خوانی بخشو(جهانبخش کردی زاده) حال‌وهوای خاصی به این فضا می‌دهد.
نذرهای محرم در بوشهر، تنها خوراکی نیستند که بر سر سفره‌ها قرار می‌گیرند؛ بلکه روایتگر داستانی هستند از وفاداری، بخشش، ایمان و سنت‌های ماندگار. چه قیمه باشد، چه شکرپلو، چه لقمه‌ای ساده با نان و حلوا، همه آن‌ها نشانه‌ای از عشقی بزرگ به اهل بیت (ع) هستند. بوشهر در ماه محرم، با عطر آش و شکرپلو، حسینیه‌ای می‌شود به وسعت یک شهر.
انتهای پیام/
source