از ایرانِ تپنده در قلب تاریخ
و
از زاگرس تا جهان، روایتی از انسان
شادباشی از ژرفای جان،
تقدیم به ملت سرافراز ایران،
به مناسبت ثبت جهانی «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» در فهرست میراث مشترک بشری.
و سپاسی بی‌کران،
از تدبیر و همت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی،
و تلاش‌های بی‌دریغ مدیران فرهیخته و فرزندان آگاه و فرزانهٔ لرستان،
که این افتخار را به نام ایران رقم زدند
در آیینه زمان، مبارک روزی دیگر به نام ایران رقم خورد؛
* در بیستمین روز از تیرماه ۱۴۰۴، در چهل‌وهفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در پاریس، جهان به تماشای یکی از کهن‌ترین روایت‌های بشری نشست و پرونده‌ای از زاگرس را، با اجماع آرا و به استناد معیار (iii)، در فهرست میراث بشریت جای داد.
“محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد”؛
سرگذشتی به قدمت 63 هزار سال،
نقشی از زیستن، باور و هوشمندی انسان،
در دل کوه، در جان غار، و در گذر تاریخ.
در بیانیه رسمی یونسکو آمده است:
این مجموعه، شامل غارهایی است که نخستین نشانه‌های زندگی نمادین، ساخت زیورآلات از مرواریدهای دوردست، و نشانه‌هایی از عبور از نئاندرتال به انسان هوشمند را ثبت کرده است. مسیری استراتژیک در قلب زاگرس که از هزار توی تاریخ، عبور بشر را از آفریقا به اوراسیا به ثبت رسانده است.
در لایه‌لایه‌ی خاکِ زاگرس،
در دل تاریکِ غارهایی خاموش،
نشانه‌هایی روشن از آغاز اندیشه و آفرینشِ معنا یافت شده است:
آویزهایی از صدف‌های دوردست،
که از سواحل دورِ خلیج فارس،
تا دامنه‌های لرستان سفر کرده‌اند،
تا گلوگاهِ غارنشینان را بیارایند.
* این غارها نه تنها در لایه‌های موسرترین (Mousterian) در غار کنجی، نشان‌دهنده زندگی نئاندرتال‌هاست بلکه گواهی می‌دهد که بعدها مامن انسان هوشمند، با ابزار پیشرفته فرهنگ برادُستین میشود و ردپای دندان‌های تزیینی گوزن،
ذرات اَکر سرخ و زرد،
و نخستین نشانه‌های رنگ، زیبایی، و راز… را از تعامل میان انسان با محیط پیرامونش به نمایش میگذارد.
این بقایا همه گواه آن‌اند که انسان، پیش از آن‌که سخن بگوید، آراسته می‌زیسته؛
و پیش از آن‌که دیوار بسازد، برای خود هویت می‌آفریده است.
* غار کنجی، غار کنجی علیا، غار پاسنگر، و دیگر پناهگاه‌های این دره، نه‌فقط سکونت‌گاه‌های پیشاتاریخ، که گهواره‌های اندیشه، زیباشناسی، و آغاز توانمندی‌های ذهنی انسان‌اند؛
آغازی بر زبان، بر هنر، بر درکِ نماد و نشانه.
ایران امروز، با ۲۹ اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، در زمره ده کشور پیشتاز قرار دارد.
و در عرصه میراث ناملموس، با ۲۶ ثبت جهانی تنها در چهار سال اخیر، به رتبه چهارم جهانی ارتقا یافته است.
این افتخار، پیام‌آور آن است که سرزمین ما نه‌تنها مهد فرهنگ و تمدن، که حافظ حافظه‌ی نوع بشر است.
از دل کوه‌های لرستان، ندای آشتی با گذشته و پیوند با آینده برخاست؛
و جهان، یک‌صدا فریاد برآورد:
“این، گنجینه ایست برای همهٔ جهانیان.”
به مردم سرفراز ایران، به زنان و مردان غیرتمند لرستان، و به همه عاشقان خاک و فرهنگ، این شکوه را شادباش می‌گویم.
باشد که فروغ این میراث، روشنی‌بخش راه آینده‌مان باشد؛
و ایران،همواره، بر تارک فرهنگ و تاریخ تابناک و الهام بخش بماند.
آتوسا مومنی
رئیس مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث ناملموس در آسیای غربی مرکزی تحت نظارت یونسکو
انتهای پیام/
source