در احادیث و دعاهای آن بزرگواران، ابعاد مختلف ماه رمضان، از جمله فضیلت روزه، اهمیت شب‌های قدر، اعمال مستحب و واجب این ماه، و همچنین چگونگی برخورد صحیح با این ایام مبارک، به‌طور کامل و جامع تشریح شده است. این تعالیم، راهنمایی ارزشمند برای مسلمانان است تا با شناخت کامل و دقیق از این ماه، بتوانند از برکات و فیوضات معنوی آن به‌نحو احسن بهره‌مند شوند و به کمال و قرب الهی نزدیک‌تر شوند.
دعای وداع حضرت علی‌بن الحسین امام سجاد علیهما السّلام در صحیفه سجادیه، یکی از منابع ارزشمند و مهم در شناخت ادعیه و مناجات ماه رمضان است. اگرچه این دعا با عنوان «وداع» شناخته می‌شود، اما پیش از ورود به بخش وداع با ماه رمضان، به مباحثی چون آداب درخواست از خداوند متعال و شیوه صحیح مناجات با او می‌پردازد و مقدمات و اصول مهمی را برای ارتباط با پروردگار بیان می‌کند که در آموختن ادب و اخلاص در دعا، بسیار راهگشا هستند.
در فرازی از این دعا می‌خوانیم:
«فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِکَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِیلِ؛ پس کسى که از دخول به چنین سرایى ـ سراى توبه ـ پس از گشودن در و بر گماشتن راهنما غفلت ورزد، چه‌عذر تواند آورد؟».
این جمله از دعای وداع آن امام همام به توصیف فرصتی استثنایی برای توبه و نزدیکی به خداوند اشاره می‌کند. «سراى توبه» نمادی است از رحمت و مغفرت الهی که درهای آن برای بندگان باز شده است و در اینجا، «فتح الباب» به‌معنای فراهم آمدن شرایط و زمینه‌های توبه و بازگشت به‌سوی خداوند است. ایشان با طرح این سؤال، کسانی را که از این فرصت غفلت می‌کنند، دعوت به خوداندیشی و بیداری می‌کنند، تا مؤمنان از رحمت الهی بهره‌مند شوند و در روزهای بابرکت، به توبه و بازگشت به‌سوی خدا بپردازند. حضرت امام زین‌العابدین علیه السّلام با این بیان به ما یادآوری می‌کند که در زمانی که درهای رحمت و مغفرت الهی گشوده است، در صورت غفلت از این ظرفیت، چه‌عذری را می‌توان در برابر خداوند ارائه کرد.
و در فراز بعد می‌فرماید «وَ أَنْتَ الَّذِی زِدْتَ فِی السَّوْمِ عَلَى نَفْسِکَ لِعِبَادِکَ تُرِیدُ رِبْحَهُمْ فِی مُتَاجَرَتِهِمْ لَکَ وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَیْکَ وَ الزِّیَادَةِ مِنْکَ فَقُلْتَ، تَبَارَکَ اسْمُکَ وَ تَعَالَیْتَ؛ اى خداى من، تو کسى هستى که در معامله با بندگان خود، همواره به سود آنان در بها مى‌افزایى، و مىخواهى که در معامله با تو سود برند و به افزون‌دهى و نزول بر آستان تو کامیاب شوند، که تو خود گفته‌اى، بزرگ و متعالى است نام تو و بلند است مرتبت تو.
در این فراز، آن حضرت به عظمت و رحمت بی‌نهایت خداوند اشاره می‌کند که در تعامل با بندگانش، همواره به نفع آنها می‌افزاید، این تعبیر نشان می‌دهد که خداوند به‌دنبال رستگاری بندگان خویش است و در راستای این هدف، به آنها فرصتی می‌دهد تا در معاملات معنوی و اخلاقی خود بهره‌مند شوند. این بخش از دعا یادآور این نکته است که خداوند در رحمت و هدایت‌گری خود به انسان‌ها، علاقه‌مند است آنان در مسیر رشد و اعتلای معنوی قدم بردارند و نه‌تنها کمبودی برای آنها احساس نکند، بلکه همواره بر برکات و نعمت‌های خود بیفزاید، به این ترتیب، حضرت سیّدالساجدین امام علی‌بن الحسین علیهما السّلام به بندگان یادآوری می‌کند که در این معامله، خداوند با دلسوزی و رحمتی بی‌نظیر به آنان نگاه می‌کند و آنان نیز باید از این فرصت‌ها بهره‌برداری کنند.
انتهای پیام/+
source