سال 1391 سریال «قهوه تلخ» مهران مدیری بعد از دو سال از شروع پخش نیمه تمام ماند. بعد از این سریال، مجموعه «قلب یخی» ساخته محمدحسین لطیفی(فصل 1 و 2) و سامان مقدم(فصل 3) هم بیآن که پایانی داشته باشد و با وعده ساخته شدن فصل چهارم، رها شد و این انگار آغاز زنجیره سریالهای ناتمام بود.
البته مهران مدیری بعدها «ویلای من»، «شوخی کردم» و حتی در سالهای اخیر «هیولا» و «دراکولا» را برای نمایشخانگی ساخت که هیچکدام نتوانستند تجربه موفقیتآمیزِ «قهوه تلخ» را تکرار کنند. این روزها هم او با یک «قهوه پدری» در راه نمایشخانگی است و باید دید این سریال چقدر به موفقیتهای گذشتهی مهران مدیری نزدیک است.
اما هنوز هم مخاطب از او به خاطرِ نیمه کاره ماندنِ «قهوه تلخ» و تماشایِ قانونی آن، گلایه دارد. همچون دیگرانی که بعدها آمدند و آثارشان را نیمه کاره رها کردند بیآنکه متعهد به حقوق مخاطب باشند. البته این رویه به گونهای دیگر در سالهای اخیر هم ادامه پیدا کرد.
البته برخی این ناتمام ماندنها را ضعف در ساخت، استقبال نکردن مخاطب و بسیاری موارد دیگر عنوان کردند. شاید مشکلات مالی و اختلافات گروهی هم مزید بر علت شده باشد. نمونهی بارزِ آن «ابله» کمال تبریزی بود که سال 1393 با بازی محسن تنابنده، بهنام تشکر، مهران احمدی، هانیه توسلی و احمد مهرانفر بیرون آمد.
اما این سریال برخلاف «شاهگوش» داود میرباقری مورد توجه قرار نگرفت و گفته میشود بیرغبتی تماشاگران به آن و نارضایتی تهیهکننده، باعث شد پروندهای به جای بیش از بیست قسمت، در چهارده قسمت و بدون هیچ پایانبندی مشخصی بسته شود.
این اتفاق بعدها برای «میدان سرخ» هم به گونهای دیگر افتاد. ابراهیم ابراهیمیان سریالی را سال 1400 به نمایشخانگی آورد که واقعاً بیننده را منتظرِ قسمت بعدی خودش نگه نمیداشت. به نظر میرسید پلتفرم پخشکننده خیلی رغبت نداشت ادامه پیدا کند. اما با این اوصاف خبرهایی هم کم و بیش به گوش میرسید فصل دوم سریال آماده است و در مراحل فنی قرار دارد؛ اما تا به امروز از فصل دوم «میدان سرخ» خبری نیست.
سریالی بعدی «آمستردام» است که هنوز هم مخاطبان علاقهمندِ خود را منتظر قسمت پایانیاش نگه داشته؛ سریالی که هنگامه قاضیانی، شهرام حقیقتدوست، مهدی سلطانی، مهدی پاکدل، مجتبی پیرزاده، روشنک گرامیو مینا ساداتی در آن به ایفای نقش پرداختند. البته این سریال هم چندان موفق نبود اما با این اوصاف توجه به حقوق مخاطب، مسئله دیگری است. گفته میشود علت توقف پخش، اختلافات مالی پلتفرم پخشکننده و گروه سازنده است.
دو سریالِ سیروس مقدم در نمایشخانگی، با سریالهای او در تلویزیون قابل مقایسه نبود. هم از حیثِ فنی و هم توجه به حقوق مخاطب؛ چرا که آقای کارگردان برای اولین بار سال 1398 با «خوابزده» به نمایشخانگی آمد و نتوانست مورد نظر مخاطب قرار بگیرد.
در یک فصل و 24 قسمت پخش شد، اما داستان ناتمام ماند و فصل بعدی هم هرگز پخش نشد. بعدها اظهارنظری از سیروس مقدم بیرون آمد که او گفته بود: «فصل دوم، علیرغم این که تولید شد و تدوین و موسیقی و افکت و صداگذاریها انجام و آماده پخش شد، به ناگهان متوقف شد و تا به امروز هم، هیچ دلیل روشن و قانع کنندهای توسط پلتفرم به تهیهکننده و کارگردان ارائه نشده است.»
اما او یک بار دیگر این تجربه را تکرار کرد؛ این بار با جزیره! این سریال برخلاف تصور، تبدیل به دومین شکست مقدم در شبکه نمایشخانگی شد. سریال بازیگران شناخته شدهای مثل اکبر زنجانپور، محمدرضا فروتن، بیتا فرهی، میترا حجار، هنگامه قاضیانی و بهنام تشکر را داشت و حتی امیر مقاره خواننده هم در آن بازی میکرد که تصور میشد تماشاگران بسیاری را جذب کند. اما چنین اتفاقی نیفتاد. سریال شکست خورد و سیروس مقدم یک بار دیگر توضیحِ «خوابزده» را برای این سریال هم تکرار کرد و اینطور گفته بود: «بعد از کیش برای ادامه قصه به تهران آمدیم؛ حدود یک ماه در تهران پیش رفتیم که به ناگهان توسط تهیه کنندگان و به توصیه ی پلتفرم، شبانه دستور توقف پروژه داده شد. دوستان پلتفرم معتقد بودند که کار در نیامده و ضعیف است.»
در این مسیر، قبله عالم حامد محمدی هم دیگر تجربه ناتمام شبکه نمایشخانگی به شمار میرود. پخش این سریال که به زندگی ناصرالدین شاه قاجار با بازی حامد کمیلی میپرداخت، مرداد 1400 شروع شد، اما بعد از پخش 6 قسمت اعلام شد که قسمت هفتم، آخرین قسمت این سریال خواهد بود. چرا که پلتفرم پخشکننده اعلام کردند به خاطر ممیزیهای فراوان و عدم ایجاد پیوستگی میانِ سکانسها و پلانها، تصمیم گرفتند قسمت هفتم، آخرین قسمت این سریال باشد.
«کلیله و دمنه» مرضیه برومند هم به یک باره تمام شد و بعدها کارگردان در گفتوگویی اعلام کرد قرار نیست فصل بعدی این سریال ساخته شود. این اتفاق برای «شبکه مخفیزنان» هم افتاد. اما شاید در خصوص سریال «احضار» و «رقص روی شیشه» انتقادها و اعتراضها بیشتر هم بشود. چرا که سریال پرستاره «رقص روی شیشه» با تبلیغات بسیاری مخاطب را آماده پخش کرد و در حالی که به نظر میآمد این مجموعه یکی از عاشقانههای موفق شبکه نمایشخانگی شود بدون اطلاعرسانی قبلی ناگهان در قسمت 12 به کار خود پایان داد.
در آن زمان جدایی بازیگران اصلی از پروژه به خاطر مسائل مالی و عمل نکردن سرمایه گذار به تهعداتش، به عنوان علت ناقص ماندن «رقص روی شیشه» خبرساز شد. این موضوع تا جایی پیش رفت که خبرهایی درباره شکایت حقوقی بهرام رادان از سازندگان و پلتفرم های پخش کننده هم به گوش رسید. تنها اقدامی که سازندگان «رقص روی شیشه» برای رساندن داستان به نقطه پایانی انجام دادند در قسمت دوازدهم و دقیقا زمانی که مخاطب پیگیر سرنوشت شخصیتها شده بود با استفاده از داستانگویی یک راوی، سرنوشت شخصیتها را بازگو کرد و به آن خاتمه داد. در این پایان ناتمام این مجموعه هم گویی نه مخاطبانی که با وعده و وعیدهای تبلیغاتی پلتفرمها حق اشتراک خریداری کرده بودند مطالبهای داشتند و نه سازندگان آن اقدامی برای ارائه توضیح یا عذرخواهی از مخاطبان خود انجام دادند.
«عشق تعطیل نیست» بیژن بیرنگ پروژه دیگری بود که بیتوجه به حقوق مخاطب به دلایل نامعلومی، بعد از پخش قسمت پنجم، به کارشان پایان دادند. یا سریال «مردم معمولی» رامبد جوان که به دلیل انتقادات زیاد به ضعیف بودنِ سریال، تصمیم به حذف 6 قسمت از پلتفرم پخشکننده گرفتند و شروع دوباره از قسمت هفتم، مخاطبان را شگفتزده کرد.
«نوبت لیلی» به گفته کارگردانش، گرهگشاییها به فصل بعدی مربوط میشد. اما این فصل بعدی از راه نرسید و سریال با داستانی ناتمام و گرهگشایی نشده باقی ماند. اتفاقی که هنوز برای ادامه «جنگل آسفالت» نیفتاده است. بسیاری از مخاطبان در فضایمجازی نسبت به یک باره تمام شدن «جنگل آسفالت» انتقاد شدیدی داشتند.
تهیهکننده سریال که اسماعیل عفیفه باشد در گفتوگویی با خبرنگار تسنیم اعلام کرد: « ادامه این سریال ساخته میشود؛ چرا که برای ما احترام به حقوق مخاطبینی که این سریال را در فصل اول دنبال کردند حائز اهمیت است و از طرفی دیگر داستان «جنگل آسفالت» پرسشهایی در ذهن مخاطب ایجاد کرده که طبیعتاً باید در فصل دوم به آنها پاسخ داده شود.»
اما این اتفاق تاکنون نیفتاده است؛ شاید در آینده بتوانیم منتظر ادامه این سریال باشیم. همچون سریال «سیاوش» که هنوز خبری از ادامه آن نیست. گرههایی در فصل اول این سریال به وجود آمد که در قسمتهای بعدی میبایست گرهگشایی اتفاق بیفتد اما تاکنون خبری نشده است.
یادآوری این آثار و بیتعهدیشان نوعی تذکر و هشدار به نهادهای نظارتی محسوب میشود. به نظر میرسد نهادهای نظارتی بایستی از برخی سازندگان بیتعهد نسبت به مخاطب و آثار نیمهکارهای از خودشان به جای گذاشتهاند یک فرآیندی را اتخاذ کنند تا شاهد این اتفاقات نباشیم.
در واقع کارگردانان و تهیهکنندگان شکست خورده که سریالهایی بیکیفیت ارائه دادهاند به علاوه سازندگان بیتعهد در ساخت سریالشان که نیمهکاره رها نشود جزو اتفاقاتی است که بایستی نظارتکنندگان بر نمایشخانگی خصوصاً «ساترا» یک تمهیدات جدّی بیندیشند.
انتهای پیام/
source