حمید الماسی‌نیا در یادداشتی نوشت: «جبیر» زیباترین و ظریفترین آهوی بومی کویر ایران است. در حال حاضر سه گونه آهو، با نام‌های آهوی ایرانی، جبیر و آهوی کوهی در حیات وحش ایران زیست می‌کنند.
این روزها موضوع حفاظت از جَبیر ایرانی (آهو) در جزیره هنگام و زیبای آن در جنوب ایران دغدغه‌ای جدید برای فعالان محیط زیست ایجاد کرده است.
این دغدغه‌مندی نیاز ساخت سایت حفاظت شده جبیر در جزیره هنگام با هدف احیا و پیشگیری از انقراض این گونه جانوری نادر با حمایت دستگاه‌های اجرایی و نهادهای اجتماعی و ضرورت قطع هر گونه بازدید استرس‌زا و خطرآفرین از سوی گردشگران و مردم محلی را ضروری است.
این مهم که در فصل گردشگرپذیر جزیره قشم و بویژه در جزیره هنگام زندگی آهوی ایرانی را با خطر مواجه کرده که الزام به راه‌اندازی پاسگاه محیط بانی و ثبت و راه‌اندازی منطقه حفاظت شده در این جزیره را بیش از بیش یادآور می‌شود.
محیط زیست تنها متعلق به امروز نیست و باید به‌عنوان میراثی برای آیندگان در نظر داشته شود و آنچه انتظار می‌رود توسعه صنعت گردشگری در سال‌های اخیر نباید زندگی جبیر را با خطر مواجه می‌کند و باید فعالان محیط زیست، گردشگری و دوستداران محیط زیست از این جانداران به نفع آیندگان حفاظت کنند.
شرایط اقلیمی، کمبود میزان بارندگی و نامناسب بودن زمان بارش‌های انجام شده باعث کاهش تولیدات علوفه‌ای خوش‌خوراک آهوان شده است که این مسأله می‌تواند در در فصل گرما، آهوان را با مشکل تغذیه و بیماری مواجه کند.
جبیر به دلیل نادر بودن اهمیت خاصی دارد، عمده‌ترین تفاوت جبیر با آهو شاخ‌های نازک و بلند آن است، جبیرها حیوانات خجالتی هستند. از حضور انسان‌ها در زیستگاهشان ناراحت و عصبی می‌شوند و به شدت از انسان‌ها می‌ترسند.
آن‌ها می‌توانند برای مدت طولانی بدون آب زنده بمانند و مایعات کافی از گیاهان و شبنم دریافت کنند؛ بنابراین آن‌ها برای زندگی در مناطق بسیار خشک سازگار هستند.
فصل جفتگیری جبیر در زیستگاه‌های طبیعی ایران تا حدودی با یکدیگر متفاوت است. به طوریکه در مناطق گرمسیر در اوایل پاییز و در مناطق سردسیر در اواخر پاییز جفتگیری انجام می‌شود، با توجه به اینکه دوره بارداری جبیر حدود ۱۷۰ روز می‌باشد در صورت موفقیت‌آمیز بودن جفتگیری زایمان از نیمه دوم فروردین به بعد اتفاق می‌افتد. سن بلوغ در جبیرهای ماده در زیستگاه طبیعی ۱۸ ماهگی و جنس نر دو و نیم سالگی است.
بیشترین محدوده پرکنش جبیر در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، یزد، اصفهان، کرمان، فارس، سمنان و تهران است.
محل زندگی جبیر در ایران سیستان و بلوچستان، کویر مرکزی و لوت از منطقه حفاظت شده توران تا پارک ملی کویر، اصفهان، کرمان، لارستان، جزایر لاوان و هنگام و سایر نقاط جنوبی ایران است.
جبیر جزء حیوانان تیزرو محسوب می‌شود و با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت می‌تواند بدود، البته دویدن جبیر بدون پرش انجام می‌شود.
مهمترین دشمن طبیعی این حیوان با توجه به سرعت بسیار بالا و محل زندگی یوزپلنگ است.
جبیبر حیوان پر طاقتی است و شرایط مناطق کویری را به خوبی تحمل می‌کند. به آب کمی نیاز دارد و آب مورد نیاز خود را از گیاهان تأمین می‌کند. مثل آهو تشکیل گله‌های بزرگ نمی‌دهد. به شدت انسان گریز بوده و در مناطق خشکتر زندگی می‌کند و از نظر رنگ هم شبیه آهو است.
در حال حاضر براساس ارزیابی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست، جبیر در هیچ یک از رده‌های حفاظتی و لیست قرمز این نهاد بین‌المللی قرار ندارد و هر گونه اعلام نظر در خصوص حد آستانه انقراض گونه‌ها نیازمند مطالعات و تعیین جمعیت‌های مؤثر و پویایی‌شناسی جمعیت‌های موجود است، لذا نمی‌توان با داشتن حداقل اطلاعات پیرامون گونه و بدون دانش کافی و مطالعات علمی در مورد آستانه انقراض گونه‌ها سخن گفت.
انتهای پیام/
source