روایتی از «تارخ» در «تاریخ سینمای ایران»/ او یک تغییردهنده بود!

به گزارش خبرگزاری مهربه نقل از روابط عمومی موزه سینما، مراسم نکوداشت امین تارخ و رونمایی از گنجینه افتخارات این بازیگر فقید تئاتر، سینما و تلویزیون کشورمان با حضور هنرمندان، مدیران و علاقه‌مندان به این بازیگر فقید در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد.

تارخ شکل دیگری از بازیگری را وارد سینما کرد

در ابتدای این مراسم رامبد جوان مجری این برنامه و بازیگر، نویسنده و کارگردان سینمای ایران ضمن عرض خیر مقدم به مهمانان حاضر در مراسم گفت: درباره امین تارخ حرف‌های بسیاری در ذهن دارم اما با این وجود نمی‌دانم چه باید بگویم. برگزاری مراسم نکوداشت در غیاب او خوشایند هیچکس نیست اما زمانی که با من تماس گرفتند و و موضوع این برنامه را اعلام کردند خود را به موزه سینما رساندم.

وی ادامه داد: آقای تارخ متعلق به نسلی از بازیگری بودند که شکل، سیاق و سبکی دیگر از این هنر را وارد تلویزیون، سینما و تئاتر ایران کردند. همه ما که از نسل‌های بعد از ایشان به شمار می‌رویم مدیون افرادی همچون امین تارخ هستیم. ایشان باعث تغییر شکل روش‌های بازیگری شد و اهمیت بیان، صدا و ویژگی‌های بازیگری را که مقابل دوربین قرار می‌گیرد به شکلی دیگر مطرح کرد.

جوان افزود: من از آقای تارخ و فرزندان او خاطرات بی‌شماری دارم. بخشی از خانه او به آموزشگاه اختصاص داشت و این فضا برای هنرجویان به اندازه‌ای صمیمی، راحت و دوست‌داشتنی بود که با وجود حاکم‌بودن نوعی انضباط، افراد در راهروها مدام در حال حرکت بوده و تارخ نیز به صورت پیوسته مشغول معاشرت با آن‌ها بود و بخشی از فرآیند آموزش نیز در همین حین اتفاق می‌افتاد.

در ادامه این مراسم کلیپی از سخنان هنرمندان سینما و تئاتر درباره امین تارخ پخش شد.

جوان بیان کرد: اولین تجربه دیدار من با او در سال ۱۳۷۱ با فیلم «مجسمه» اتفاق افتاد. در آن زمان من بسیار جوان بودم و تنها به دلیل داشتن موهای بلند برای ایفای نقش در آن فیلم انتخاب شدم و بخشی از دانشجویان حاضر در آن فیلم به شمار می‌رفتم و زمانی که تارخ را از نزدیک دیدم نفسم بند آمد. امین تارخ جوایز بسیاری را در کارنامه خود داشت و قدر ندیدن او شاید به دلیل نقش‌های متنوعی باشد که این بازیگر ایفاگر آن‌ها بود.

وی با بیان اینکه تارخ بازیگران بسیاری را پرورش داد که هم اکنون در فضای سینما و تئاتر ایران حضور دارند، یادآور شد: افرادی همچون حبیب رضایی، مهتاب کرامتی، ترانه علیدوستی، پوریا پورسرخ، گلاره عباسی، مجید واشقانی، شبنم مقدمی و بسیاری دیگر از جمله این هنرمندان هستند. ای کاش فعالیت این آموزشگاه همچنان ادامه پیدا می‌کرد.

موزه سینما خانه هنرمندان است

در ادامه این مراسم، مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما نیز گفت: کار اصلی موزه‌ها گردآوردی، نگهداری، عرضه و نمایش، و همچنین پژوهش و آموزش است اما مهم‌ترین نکته‌ای که برای موزه سینما که مورد توجه و اولیت اصلی بوده و گنجینه موزه محسوب می‌شود، افراد حاضر در این حرفه هستند.

وی افزود: همه افراد حاضر در خانواده بزرگ سینما باید موزه سینما را خانه خود بدانند و نیاز است تلاش کنیم تا این خانه همیشه آباد، پربار و پربیننده باشد، به گونه‌ای که نسلی که مخاطب اصلی موزه هستند همواره بتوانند گنجینه‌های زنده را نیز رصد کنند. موزه سینما هیچگاه نباید خالی از حضور هنرمندان باشد.

قصه بازغی از نقش مهم امین تارخ در ارتقای بازیگری

پژمان بازغی، رئیس انجمن بازیگران سینمای ایران نیز در این مراسم ضمن قدردانی از مدیریت موزه سینما برای برگزاری این مراسم نکوداشت گفت: نیز گفت: به نظر من امروز بزرگداشت معلمی است که در دهه ۷۰ از او بسیار آموختیم. در آن زمان من یک جوان علاقه‌مند به سینما بودم و کامبیز کاشفی از دوستان من به آموزشگاه آقای تارخ می‌آمد و زمانی که به رشت بازمی‌گشت، آموخته‌های خود را به ما منتقل می‌کرد.

وی بیان کرد: آموزش‌های امین تارخ نه تنها از طریق او، بلکه از طریق شاگردانش نیز به جامعه هنری تسری پیدا کرده و نقش مهمی در ارتقاء بازیگری سینمای ایران داشته است.

بازغی بیان کرد: من هیچگاه افتخار همکاری با تارخ را نداشتم و فکر می‌کنم او در شرایطی از میان ما رفت که نتوانستیم آنطور که باید مراسمی درخور را برای او برگزار کنیم و به همین دلیل از خانواده او عذرخواهی می‌کنم. پیش از این در انجمن بازیگران بزرگانی همچون آقای داوود رشیدی، امین تارخ و فاطمه معتمدآریا حضور داشتند و من تلاش می‌کنم بتوانم به عنوان عضو کوچکی از این مجموعه وظایف خود را به نحو احسن به انجام برسانم.

عده زیادی با رفتن تارخ یتیم شدند

سپس مسعود کرامتی، بازیگر سینما و از دوستان خانوادگی تارخ گفت: امین تارخ بازیگری تاثیرگذار و مهم در سینمای ایران بود و دوستان دیگری نیز به این موضوع اشاره کردند. همچنین او یکی از موسسین انجمن بازیگران به شمار می‌رفت و به عنوان یک معلم دارای نقشی سازنده بود.

کرامتی ادامه داد: برای من فارغ از این موارد، او یک دوست نزدیک و باجناغ من بود و نقشی مهم در خانواده عهده‌دار بود. او فردی مهم و یک پشتیبان بزرگ برای خانواده به شمار می‌رفت و عده زیادی که در دایره خویشاندان او نبودند نیز با رفتن این هنرمند از دنیا یتیم شدند.

وی بیان کرد: حضور او به اندازه‌ای مهم، دلگرم کننده و تاثیر گذار بود که نمی‌توان حدی برای آن قائل شد. بعد از درگذشت تارخ زمانی که با مانی فرزند او صحبت می‌کردم اشاره کرد که بسیار تنها شده است، چراکه همه زندگی خود را وابسته به پدر می‌دانست. در نبود تارخ همه ما یک پشتیبان بزرگ را از دست دادیم و یتیم شدیم.

جوان که اجرای مراسم را بر عهده داشت گفت: نگار جواهریان در سال ۹۶ پدر خود را از دست داد و همچنان نیز گاهی اوقات زمانی که دلتنگ پدر می‌شود، به شدت اشک می‌ریزد و هنوز پس از گذشت هفت سال در نبود او ابراز دلتنگی می‌کند. گویی از دست دادن پدر غمی است که هیچ گاه قرار نیست تسکین پیدا کند. امین تارخ یک پدر جذاب، گرم، دوست داشتنی و حامی بود.

نکوداشت بازیگری که صدای جذاب و ابهت زیادی داشت

سپس علی دهکردی مدیرعامل خانه سینما گفت: امین تارخ فردی بزرگ بود و نمی‌توان این موضوع را انکار کرد و تا ابد نام او در سینمای ایران بزرگ و ماندگار خواهد بود. تارخ دارای چهره و صدایی جذاب و حسرت برانگیز بود و نقش‌های مهم و پر ابهتی را از خود به یادگار گذاشت و در مقابل دوربین بهترین کارگردان‌ها حاضر شد.

دهکردی با بیان اینکه تارخ نامی ماندگار از خود به ثبت رساند و در میان ما لایق‌ترین بازیگر برای استاد خوانده شدن بود، افزود: او یک مدافع صنفی و حرفه‌ای بزرگ به شمار می‌رفت و از بانیان انجمن بازیگران و خانه سینما بود و اولین جلسات انجمن بازیگران در دفتر شخصی امین تارخ برگزار شده است.

دهکردی ادامه داد: او به این انجمن تعصب داشت و دلسوز همه بود و متاسفانه این هنرمند در زمان بسیار بدی از میان ما رفت. روزهایی که بیماری کرونا دامن گیر شده بود و مشکلات مختلف دیگری نیز وجود داشت و امکان برگزاری مراسمی درخور برای او پیش نیامد.

ناگفته‌های زیادی درباره تارخ وجود دارد

در ادامه اصغر همت، بازیگر پیشکسوت سینما نیز درباره امین تارخ گفت: یادم می آید در سال ۹۴ به تارخ گفتم اکنون ۵۰ سال از حضور ما در عالم هنر می‌گذرد و به دلیل دوستی میان ما، از تارخ حرف‌های بسیاری برای گفتن دارم. او بسیار به من نزدیک بود و به نوعی صندوقچه اسرار یکدیگر بودیم.

همت با بیان اینکه امین تارخ قدر ندید و در زمان نامناسبی از میان ما رفت، ادامه داد: درباره زندگی خود و امین تارخ ناگفتنی‌های بسیاری وجود دارد و می‌توانم برمبنای آن کتابی را به رشته تحریر درآورم. امین تارخ بدون شک از مفاخر ملی این سرزمین به شمار می‌رود و حتی در کارهای مذهبی نیز فردی سرآمد است. او در مجموعه‌های «سربداران» و «معصومیت از دست رفته» و «ابن سینا» حضوری درخشان داشت و زمانی که ساخت سریال‌های ماورایی در تلویزیون آغاز شد او در «اغما» درخشش فوق‌العاده‌ای داشت. نمی‌توان هیچ‌گاه آن سکانس درخشان روی پشت بام بارانی و صحبت‌های او با خدا را فراموش کرد.

همت بیان کرد: امین تارخ کار خود را با سریال «شهر من شیراز» آغاز کرده بود و به همین دلیل منطقه‌ای در شیراز به نام او نامگذاری شده است. او خدماتی بسیاری به فرهنگ مملکت داشته است و دارای نامی ماندگار در تاریخ سرزمین خواهد بود.

هنوز رفتن امین تارخ را باور نمی کنم

در بخش دیگری از این مراسم محمدمهدی عسگرپور فیلمساز و مدیر فرهنگی گفت: من افتخار همکاری با آقای تارخ را در دو سریال داشتم. در حالی که برخی گمان می‌کنند که همکاری ما بیش از این دو مجموعه بوده است و زمانی که به این اتفاق فکر کردم متوجه شدم که بحث غلظت حضور او مطرح است که فارغ از مباحث کمی می‌توان به آن پرداخت. امین تارخ در حوزه بازیگری، تدریس و خانواده دارای حضوری بسیار موثر بود و به همین دلیل نمی‌توان رفتن او را باور کرد.

وی یادآور شد: او به دلیل جریانی که در حوزه آموزش بازیگری ایجاد کرد همچون رودخانه‌ای است که تا ابد ادامه دارد و باید درباره حضور موثر او مطالعه جدی صورت گیرد. در خلال این مطالعه می‌توان حتی به مرور تاریخ سینمای پس از انقلاب پرداخت. امین تارخ در زمانی که نقش‌های متفاوتی وجود داشت توانست از قابلیت‌های بی‌شمار خود استفاده کند اما متاسفانه هرچه جلوتر آمدیم، شرایط تغییر کرد و امروزه دیگر نشان پررنگی از نقش‌های متفاوت وجود ندارد.

عسگرپور در پایان اظهار امیدواری کرد که افرادی شبیه به آقای تارخ در فضای هنری کشور ظهور پیدا کنند.

قدردانی از بازیگری که دین خود را به تئاتر ادا کرد

محمدعلی ساربان بازیگر پیشکسوت نیز گفت: من به سال‌های ۱۳۵۲ بازمی‌گردم، زمانی که تارخ وارد دانشکده شد و در آن سال‌ها، دانشکده هنرهای زیبا بهترین دوران خود را سپری می‌کرد. افرادی همچون ایرج راد، عزت الله انتظامی، اسماعیل محرابی، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی و… سال بالایی‌های ما به شمار می‌رفتند که بعدها همگی به مقام استادی در تئاتر ایران رسیدند.

وی با بیان اینکه امین تارخ در همان ابتدای ورود خود به دانشگاه یک گروه بسیار خوب متشکل از جوانان با استعداد تشکیل داد، افزود: آن‌ها در محوطه دانشکده به کار تئاتر مشغول بودند. او به کار خود و هنر تئاتر عشق می‌ورزید و در شیراز نیز به دلیل وجود یک مرکز هنری، تارخ موقعیت مناسبی را برای پرورش در اختیار داشت. امین تارخ خود را موظف می‌دانست تا آموخته‌های خود را به دیگران منتقل کند و به همین دلیل در سال ۱۳۷۳ آموزشگاه خود را تشکیل داد و جوانان بسیاری از علاقه‌مندان بازیگری در آنجا به آموزش فنون مختلف پرداختند. تارخ دین خود را به تئاتر ادا کرد و در زمینه فعالیت‌های صنفی نیز حضوری بسیار موثر داشت.

ساربان ادامه داد: من در سریال «سربداران» با او همبازی بودم و این هنرمند حتی در مواقع استراحت نیز در سر صحنه مشغول مطالعه بر روی نقش خود بود و تنها به سناریو اکتفا نمی‌کرد، بلکه با یک نقش زندگی کرده و آن را از آن خود می‌کرد.

در پایان نیما تارخ، فرزند زنده‌یاد امین تارخ نیز در سخنان کوتاه بیان کرد : یاد و خاطره امین تارخ هیچگاه فراموش نخواهد شد و خلا وجود ایشان همواره وجود خواهد داشت. تا زمانی که افراد در قید حیات هستند باید قدر آن‌ها را بدانیم. ای کاش جهان به مکانی مهربان‌تر تبدیل شوند. متاسفانه بسیاری از هنرمندانی که نقش خیال می‌زنند بیکار شده و از مشکلات معیشتی رنج می‌برند و مهربان بودن با آن‌ها بسیار واجب است.

در پایان این مراسم توسط مجید اسماعیلی مدیر عامل موزه سینما از خانواده زنده‌یاد امین تارخ تقدیر شد.

همچنین در ابتدای این برنامه از گنجینه افتخارات مازیار میری، فیلمساز سینمای ایران نیز توسط بهمن فرمان‌آرا رونمایی شد.

در این مراسم افرادی همچون فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، علی ربیعی، بهمن فرمان‌آرا، محمد مهدی عسگرپور، منوچهر محمدی، منوچهر شاهسواری، علی دهکردی، همایون اسعدیان، پژمان بازعی، حبیب رضایی، اصغر همت، گوهر خیراندیش، مسعود کرامنی، مهوش وقاری، محمدعلی ساربان، نیما تارخ، امین تارخ، نامی تارخ، همسر زنده یاد امین تارخ، خسرو دهقان، محمود گبرلو، فرامرز روشنایی و… حضور داشتند.