تب خونریزی دهنده‌ی کریمه کنگو بیماری شایع در فصل گرما است و از طریق گزیده شدن با کنه منتقل می‌شود. ویروس CCHF باعث شیوع تب کریمه کنگو و خونریزی شدید می‌شود و احتمال مرگ با آن بین ۱۰ تا ۴۰ درصد است. این بیماری معمولا در آفریقا، منطقه‌ی بالکان، خاور میانه و کشورهای آسیای جنوبی شیوع پیدا می‌کند.
با توجه به شیوع تب کریمه کنگو در ایران، تصمیم گرفتیم تا در این مطلب از دیجی‌کالا مگ درباره‌ی این بیماری و راه‌های جلوگیری از ابتلا به آن با شما صحبت کنیم.

طیف وسیعی از حیوانات وحشی و حیوانات اهلی مثل گاو، گوسفند و بز میزبان مناسبی برای ویروس CCHF هستند. پرندگان در برابر این ویروس مقاوم‌اند و شترمرغ تنها پرنده‌ای است که در صورت شیوع این بیماری بین انسان‌ها، به آن دچار می‌شود. در دوره‌ی همه‌گیری قبلی این بیماری تمام شترمرغ‌های یک پرورشگاه شترمرغ در آفریقای جنوبی بدون هیچ علامت ظاهری مبتلا به تب کریمه کنگو بودند. ویروس از طریق نیش کنه‌های آلوده به حیوانات منتقل می‌شود و حدودا یک هفته بعد از ایجاد عفونت در خون باقی می‌ماند. این اتفاق باعث می‌شود که یک حیوان آلوده با میزبانی از کنه‌ها و آلوده کردن آن‌ها، تمام گله را به ویروس CCHF آلوده کند.

گزیده شدن توسط کنه‌ی آلوده و تماس مستقیم با بافت یا خون حیوان آلوده ۲ روش از راه‌های انتقال این ویروس به انسان است. متاسفانه اغلب مبتلایان به این ویروس بین کارگران بخش کشاورزی، کارگران کشتارگاه و دامپزشکان هستند. روش سوم، انتقال ویروس از انسان به انسان است که در نتیجه‌ی تماس نزدیک با خون، ترشحات، بافت اندام‌ها و یا سایر مایعات بدن فرد آلوده رخ می‌دهد. عفونت‌های بیمارستانی که از طریق وسایل استریل نشده یا ناقص استریل شده منتقل می‌شوند چهارمین روش آلودگی انسان به این ویروس است.

دوره‌ی کمون (نهفتگی) این بیماری به روش آلودگی به ویروس وابسته است و بین ۱ تا ۳ روز و در بعضی موارد ۹ روز گزارش شده است. در صورت تماس مستقیم با خون یا بافت‌های آلوده، علائم بعد از ۵-۶ روز تا ۱۳ روز بروز می‌کنند. مجموعه‌ای از علائم که در ادامه می‌خوانید به صورت ناگهانی بروز می‌کنند و فرد در زمان کوتاهی متوجه ابتلا می‌شود:
ممکن است قبل از بروز علائم شدید فرد با تهوع، استفراغ، درد شکم، گلو درد، گیجی و نوسانات خلقی شدید درگیر شود. فرد بعد از ۲ تا ۴ روز بی‌قراری و آشفتگی با خواب‌آلودگی ناگهانی، افسردگی و بی‌حالی مواجه می‌شود و احساس کند درد شکم به یک چهارم بالایی سمت راست شکم منتقل شده است. این انتقال درد نشان دهنده‌ی هپاتومگالی (بزرگ شدن کبد) است.
ممکن است بثورات پتشیال به اکیموز (خون مردگی) و سایر پدیده‌های خونریزی دهنده تبدیل شوند. معمولا در این مرحله شواهدی مبنی بر ابتلا به هپاتیت وجود دارد و ممکن است بیمار بعد از پنجمین روز دچار زوال سریع کلیه‌ها، نارسایی ناگهانی کبد و یا نارسایی ریوی شود.
تب کریمه کنگو با انجام آزمایش‌های زیر قابل تشخیص است:

پیشگیری از شیوع یا کنترل بیماری تب کریمه کنگو در حیوانات و کنه‌ها بسیار دشوار است چون نمی‌توان چرخه‌ی انتقال کنه-حیوان-کنه را کنترل کرد. همچنین آلوده شدن حیوانات به این ویروس هیچ علامت ظاهری خاصی ندارد و تشخیص آلودگی سخت است. در نتیجه تنها راه کنترل شیوع این بیماری از بین بردن و کنترل کنه‌ها با کمک کنه‌کُش‌های شیمیایی به صورت گسترده و در تمام قسمت‌های دامداری است. مثلا پرورشگاه شترمرغی که در آفریقای جنوبی آلوده شده بود شترمرغ‌ها را قبل از کشتار به مدت ۱۴ روز در یک فضای پاکسازی شده و بدون کنه قرنطینه کردند. با انجام این کار از ذبح حیوانات آلوده و ابتلای افراد مرتبط با گوشت آلوده جلوگیری شد.

یک واکسن غیرفعال و مشتق از مغز موش علیه ویروس CCHF در اروپای شرقی ساخته شده است اما مقیاس تولید آن بسیار کوچک است و هنوز ایمنی سازی موثری از آن مشاهده نشده است. پس می‌توان گفت که متاسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای مقابله با ویروس CCHF برای حیوانات و انسان ساخته نشده است. در نتیجه باید از روش‌های دیگری برای جلوگیری از آلودگی استفاده کرد. تنها راه کاهش آلودگی و ابتلا در افراد، افزایش آگاهی آن‌ها در مورد عوامل خطرساز و آموزش کافی در مورد اقدامات لازم برای کاهش مواجهه با ویروس است. سازمان بهداشت جهانی موارد زیر را برای کاهش خطر آلودگی با این ویروس توصیه می‌کند.
تب کریمه کنگو در اثر آلودگی با ویروس CCHF ایجاد شده و با تب و خونریزی شدید همراه است. نرخ مرگ‌ومیر با این بیماری از ۱۰% تا ۴۰% متغیر است. ویروس CCHF از طریق گزیده شدن دام با کنه‌ی آلوده به دام منتقل می‌شود و اگر فردی با فرآورده‌های دامی خام و آلوده، مثل گوشت تازه و خون، در ارتباط باشد به آن مبتلا می‌شود. تب کریمه کنگو در آفریقا، بالکان، خاورمیانه و کشورهای آسیای جنوبی شایع است و تا کنون هیچ واکسنی برای انسان و حیوان در این خصوص تولید نشده است.