انتخاب رنگ سال همیشه فقط یک رویداد در زمینه زیباشناختی نیست. در هر انتخاب، نوعی کدگذاری فرهنگی نهفته است؛ نشانهای از حالوهوای جمعی جهان و تصویری از مسیری که جامعه جهانی دوست دارد در سال پیشِ رو طی کند. امسال نیز شرکت «پنتون» رنگ سال ۲۰۲۶ را یک طیف سفید به نام «رقصنده ابر» یا سفیدِ آرام و نرم معرفی کرده است؛ رنگی که به گفته مدیر مؤسسه رنگ پنتون میخواهد فضای شلوغ این سالها را کمی خلوتتر کند. انتخابی که بهظاهر ساده است، اما پشت آن مجموعهای از نشانهها، معناها و روایتها قرار دارد، هرچند در ابعاد جهانی مورد انتقادهایی قرار گرفته است.
به گزارش ایسنا، سفید خامهای یا «رقصنده ابر» (Cloud Dancer)، سفیدِ ساده و درخشان یا سفیدِ کاملا سفید نیست! این رنگ سایهای از نرمی و گرما در خود دارد. انتخاب این رنگ از دل سالهایی میآید که در آنها تنش، سرعت و شلوغیِ ذهنی و تصویری بخشی از زندگی روزمره شده است. پنتون در توضیح این انتخاب، از نیاز به سادهسازی و اینکه سفیدِ ملایم میتواند فضایی خالی برای شروع دوباره فراهم کند، صحبت کرده است. این رنگ سفید قصد جلب توجه ندارد و میخواهد چشم و ذهن از فشار رنگ و نور و شلوغیِ روزها فاصله بگیرد.
جایگاه «سفید» در فرهنگ ایرانی؛ از چادر نماز تا لباس عروس
سفید در فرهنگ ایران فراتر از یک رنگ، در لایههای مختلف زندگی ریشه دارد. سفید همیشه به مفهوم پاکی، صداقت و نیت روشن نزدیک بوده است. اما مهمتر از معنا، جایگاه رنگ سفید در زندگی واقعی مردم ایران است. برخلاف بسیاری از رنگهایی که «پنتون» در سالهای گذشته به عنوان رنگ سال معرفی میکرد که چندان به سلیقه عمومی مردم ما نزدیک نبودند، «سفید خامهای» رنگی است که جامعه ایرانی سالهاست با آن خو گرفته است. از چادرنمازهای ساده تا لباس عروس، از پردهها و ملحفهها تا ترکیبهای مینیمال (کَمینه) خانههای امروزی، سفیدِ آرام یکی از آشناترین رنگهای زندگی ایرانی بوده است. حتی برخلاف نسل گذشته که معمولا خانواده در مقابل خرید لباسهای رنگ سفید برایشان مقاومت میکردند که مبادا به سرعت چرک شود، رنگ سفید در استایل روزمرۀ نسل جدید از کفش تا لباسها، سالهاست حضور ثابت دارد.
در فرهنگ ایرانی، رنگ سفید در لباسها و آیینها کاربرد ثابت و تاریخی دارد. نمونههای واضح آن را میتوان در پوششهای مذهبی و سنتهای خانوادگی دید. هنوز هم چادر نماز سفیدرنگ رایجترین انتخاب است و لباس عروس نیز بهطور معمول سفید است و معنایش در ذهن مردم به شروع زندگی جدید گره خورده است.
در آیین و سنتهای زرتشتی نیز سفید اهمیت زیاد و جایگاه خاصی دارد. لباس آیینی زرتشتیها از جمله «سِدره و کُشتی» با رنگ سفید شناخته میشود. سدره لباسی نازک و سفید است که پوشیده میشود تا نماد پاکی نیت و نظم اخلاقی باشد. در جشنها و آیینهای بزرگ مثل سدرهپوشی، تأکید بر سفید بودن پوشش کاملاً مشخص است. در مراسم مذهبی و در فضای آتشکدهها نیز پوشیدن لباسهای عموما سفید یا روشن و ساده یک قاعده عمومی است، چون این رنگ با مفهوم روشنایی و پاکی در آیین زرتشت هماهنگ است. وقتی این موضوعات کنار هم قرار میگیرند، مشخص میشود که سفید بودن رنگ سال برای مخاطب ایرانی انتخاب عجیبی نیست و این رنگ به سرعت میتواند جای خود را در میان انتخابهای مردم باز کند.
چرا سفیدِ خامهای؟!
در سالهایی که جهان با حجم زیاد تصویر، سرعت مصرف محتوا و تغییرات پیدرپی مواجه است، رنگهای آرام و خنثی بهنوعی به پناهگاه دیداری تبدیل شدهاند. سفیدِ نرم، نه احساسی شدیدی منتقل میکند و نه نگاه را به خود قفل میکند؛ بیشتر شبیه سطحی است که به چشم و ذهن فرصت استراحت میدهد. در ایران هم این نیاز به خلوت دیداری و آرامش ذهنی طی چند سال اخیر در بسیاری از انتخابهای مردم از دکوراسیون خانهها و لباسها گرفته تا سبک عکاسی صفحات اینستاگرامی و طراحی بستهبندی برندهای داخلی دیده میشود. سلیقه افراد بهویژه نسل جوان، به سمت طیفهای کرمی، استخوانی و سفید حرکت کرده است. انتخاب «رقصنده ابر» نیز با همین جریان هممسیر است.
ایرانیها از کِی سفیدپوش میشوند؟
اما پرسش این است که آیا رنگ سال وارد ترندهای ایران میشود؟ تجربه چند سال اخیر نشان میدهد این اتفاق معمولاً با کمی تأخیر رخ میدهد. اما در مورد رنگ امسال، موضوع سادهتر است؛ چون سفید و طیفهای نزدیک به آن از قبل در پوشش روزمره مردم حضور داشته و بسیاری از افراد حداقل یک لباس سفید یا شیری در کمد دارند و سِت کردن بر اساس این رنگ، از لحاظ اقتصادی هم به نفع افراد است. همین آشنایی و فراهم بودن امکانات، باعث میشود همراهی با این ترند در ایران راحتتر باشد.
بازار پوشاک معمولاً نخستین بخشی است که واکنش نشان میدهد. برندهای داخلی و مزونهای کوچک در ماههای اول پس از اعلام رنگ، سراغ پارچههای روشنتر میروند و مدلهایی ارائه میکنند که با رنگ سال همخوانی دارد، حتی اگر عین کد پنتون نباشد. صفحات فروش لباس در اینستاگرام هم نقش مهمی دارند و با معرفی ستهای سفید یا کرم روشن، باعث دیده شدن بیشتر این روند میشوند. در حوزه دکوراسیون نیز استفاده از سفید در اکسسوری، سرویس خواب، ظروف و وسایل کوچک خانه از قبل رواج داشته و انتخاب رنگ ۲۰۲۶ میتواند این گرایش را تقویت کند.
نکته دیگر اینکه جا افتادن رنگ سال در ایران بیشتر از مسیر شبکههای اجتماعی اتفاق میافتد. صفحات اینستاگرامی فروش لباس، تولیدکنندگان لوازم خانگی و بلاگرها، نقش اصلی در تبدیل یک رنگ به جریان عمومی مد را دارند. جامعه از طریق تصاویر، ویدیوها و استایلهای روزمره کسانی که دنبال میکند، رنگ سال را میبیند و با آن ارتباط برقرار میکند.
بستری برای دیده شدن
در تحلیل انتخاب «رقصنده ابر» یک نکته مهم وجود دارد؛ این رنگ بدون خودنمایی کردن، بسترِ سوژه و دیده شدن را فراهم میکند. این سفید، رنگی است که امکان دیده شدن جزئیات را فراهم میکند. در عکاسی، در طراحی داخلی و در استایل روزمره، سفید مثل سکوتی است که اجازه میدهد صداهای دیگر شنیده و رنگهای دیگر دیده شوند. همین ویژگی باعث میشود انتخاب این رنگ برای سال ۲۰۲۶، انتخابی معنادارتر از یک ترند ساده باشد. وقتی اغلب رنگها تلاش میکنند توجه بگیرند یا معنای قوی منتقل کنند، سفیدِ آرام انتخابی پراثر است.
تناسب انتخاب با مسیر سلیقه ایرانی
اگر بخواهیم این انتخاب را در چارچوب فرهنگی ایران ببینیم، باید به نکتهای اشاره کنیم که شاید کمتر دربارهاش صحبت میشود، آن هم اینکه سلیقه ایرانیها در سالهای اخیر بهطور قابل توجهی به سمت سادگی رفته است. از طراحی داخلی خانهها گرفته تا انتخاب لباسهای روزمره، رنگهای خنثی و آرام بیش از هر زمانی حضور دارند. این روند نهفقط در طبقات جوان بلکه در بخش وسیعتری از جامعه هم دیده میشود. ترکیب کرم، سفیدهای آرام، چوب، خاکی روشن و طوسی به زبان جدید خانهها و استایلها تبدیل شدهاند. مخاطب ایرانی سالهاست از سفیدهای تُندار استفاده میکند. حالا انتخاب رنگ سال پنتون فقط این روند را پررنگتر میکند و شاید به آن معنای تازهای بدهد.
اگر بخواهیم معنای «رقصنده ابر» را در یک جمله توضیح دهیم، باید گفت این رنگ به نوعی مخاطب را دعوت میکند تا در میان شتاب و تنش، لحظهای مکث کند. این انتخاب در زندگی روزمره مردم ایران هم حضور داشته و از این پس بیش از گذشته جای خودش را پیدا میکند.
انتهای پیام
source