مغز انسان همواره تمایل دارد که پدیده‌های اطراف خود را دو قطبی نماید و اساسا دوقطبی‌کردن پدیده‌ها، به مغز انسان کمک می‌کند تا بتواند آنها را راحت‌تر درک نماید. ملموس‌ترین مثال این ویژگی در فوتبال تبلور یافته‌است؛ پرسپولیس یا استقلال، رونالدو یا مسی و … .
این مطلب نخستین قسمت از سری مطالبی خواهد بود که قرار است در آنها بزرگان سینمای جهان را با هم مقایسه کنیم. در نخستین قسمت به سراغ دو بازیگر رفته‌ایم؛ دو بازیگری که حالا پس از نزدیک به نیم قرن تجربه‌ی بازیگری و افتخارات فراوانشان، دیگر بهتر است نام اسطوره بر آنها بگذاریم.
این مقایسه به هیچ‌وجه به معنای آن نیست که یکی از آنها بهتر از دیگری است، بلکه صرفا قرار است به واکاوی کارنامه‌ی پربار این دو بازیگر بپردازیم و بررسی نماییم که کدام یک از آنها نسبت به دیگری، در زمینه‌های مختلف، توانسته‌است عملکرد بهتری داشته باشد.
پیش از هرچیز به معرفی کوتاه این دو بازیگر می‌پردازیم:
آلفردو جیمز پاچینو متولد ۲۵ آوریل ۱۹۴۰ نیویورک است. پاچینو در ۲۹ سالگی نخستین نقش سینمایی خود را در فیلم ناتالی و من (Me, Natalie) ایفا کرد، اما نخستین نقش اصلی خود را در وحشت در نیدل پارک (The Panic in Needle Park) ۱۹۷۱ مقابل دوربین جری شاتزبرگ برد.
پاچینو در کنار سینما، فعالیت گسترده‌ای در تئاتر هم دارد. راجر ایبرت، یکی از بزرگ‌ترین منتقدان تاریخ سینما، در نقدی که بر فیلم دیک تریسی (Dick Tracy) نوشته، او را رباینده‌ی صحنه نامیده است.
رابرت آنتونی دنیرو جونیور متولد ۱۷ اوت ۱۹۴۳ نیویورک ایالات متحده است. او که حالا ۷۸ سال دارد، بازیگری را در هنرستان‌های مختلف فراگرفت و نخستین‌بار در فیلم تبریکات (Greetings) ۱۹۶۸ برایان دی‌پالما توانست نقشی برجسته در سینما برای خودش پیدا کند.
دنیرو، پس از آن، پنج سال از بازیگری در سینما فاصله گرفت و سپس در ۱۹۷۳ یک‌بار دیگر، این‌بار با فیلمی از جان دی هنکاک، طبل را آهسته بزن (Bang the Drum Slowly)، به سینما بازگشت.
دنیرو خیلی زود توانست خودش را به عنوان یکی از بهترین‌های سینما اثبات کند و کارنامه‌ی هنری خود را به اوج برساند؛ کارنامه‌ای که کمی بعدتر در همین مطلب به آن خواهیم پرداخت. برای اثبات کیفیت هنر بازیگری دنیرو همین کافی است که به نظر مارلون براندو درباره‌ی او توجه نماییم. مارلون براندو درباره‌ی او گفته‌است: «به گمان من حتی خود دنیرو هم نمی‌داند که تا چه حد مهارت دارد.»
دنیرو و پاچینو نقاط اشتراک فراوانی دارند، از جمله این که هردوی آنها بازیگری متد را تحت نظر چارلی لاتن و لی استراسبرگ در اچ‌بی استودیو و اکتورز استودیو آموختند، هردوی آنها نیویورکی هستند و هردوی آنها جایزه‌ی سیسیل ب دومیل و یک عمر دستاورد هنری انجمن بازیگران فیلم را دریافت کرده‌اند.
مهم‌ترین دست‌آورد یک بازیگر، کارنامه‌ای است که از خودش به جا می‌گذارد. در این قسمت نگاهی می‌اندازیم به مهم‌ترین نقش‌های کارنامه‌ی این دو بازیگر؛ نقش‌هایی که از نظر منتقدان و سینمادوستان ماندگار تلقی می‌شوند و شکل‌گیری آنها بدون این بازیگران ممکن نمی‌شد یا اگر ممکن می‌شد تا این حد ماندگار نمی‌شد.
در این قسمت توجه ما بیشتر معطوف به فیلم‌هایی خواهد بود که توانسته‌اند با گذشتن سال‌ها، هم‌چنان ماندگار بمانند. توجه داشته باشید که توجه تنها بر فیلم‌های سینمایی است، چراکه درخشش‌های تلویزیونی و تئاتری، در بخش جوایز خودشان را نشان خواهند داد.
اگر به بررسی کارنامه‌ی پاچینو بپردازیم و بخواهیم نقش‌های ماندگار او را جدا کنیم، به فیلم‌های زیر می‌رسیم:
و اما دنیرو:
مشخص است که تحلیل ماه می ۲۰۱۵ که برمبنای نقش‌های کلیدی، بهترین بازیگران را انتخاب می‌نمود، به‌درستی رابرت دنیرو را به عنوان بهترین بازیگر تاریخ سینما انتخاب کرده‌است.
میزان فروش یک فیلم هرگز عامل کافی برای تعیین میزان کیفیت آن نبوده‌است، اما هرچقدر تلاش کنیم، نمی‌توانیم جنبه‌ی صنعتی سینما را از آن بگیریم. میزان فروش فیلم‌ها نشان‌دهنده‌ی این است که مخاطبان تا چه اندازه توانسته‌اند با آنها ارتباط برقرار کنند و سینما بدون مخاطب، معنای خود را از دست می‌دهد.
از کارنامه‌ی هیچ یک از بازیگرانی که درحال مقایسه‌ی آنها هستیم، نمی‌توان انتظار فیلم‌های پرفروش داشت، چرا که هردوی آنها بازیگرانی بوده‌اند که بیشتر تلاش کرده‌اند به وجهه‌ی هنری کارنامه‌ی خود بپردازند، بااین‌حال در ادامه، پنج فیلم پرفروش کارنامه‌ی هرکدام از این اسطوره‌ها را نام می‌بریم و هرکدام آنها که بتوانند به عدد میانگین بالاتری دست پیدا کنند، امتیاز این قسمت را کسب خواهد کرد.
همان‌طور که واضح است، امتیاز این بخش هم برای دنیرو است. آن‌چه در این قسمت توانست دنیرو را نجات دهد، فیلم‌های کمدی او بود و بیش از همه، مجموعه فیلم‌هایی که با همکاری بن استیلر در آنها نقش‌آفرینی کرده‌است و البته جوکر تاد فیلیپس هم تاثیر بسزایی در این بخش گذاشت.
جایزه‌های جشنواره‌های مختلف هم، مانند گیشه، به‌تنهایی نمی‌توانند نشان‌دهنده‌ی کیفیت آثار یک بازیگر باشند. بازیگران زیادی هستند که منتقدان و مخاطبان عمده‌ی سینما آنها را از بهترین‌ها می‌دانند، اما موفق نشده‌اند جوایز معتبر زیادی کسب کنند.
بااین‌حال جشنواره‌ها و جوایز آنها از جذابیت‌های جدایی‌ناپذیر سینما، تلویزیون و تیاتر هستند. در ادامه معتبرترین جوایز این دو بازیگر بزرگ تاریخ را بررسی می‌کنیم تا ببینیم کدام یک از آنها می‌توانند در این قسمت بر دیگری برتری پیدا کنند.
نامزدی:
۱ اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد برای بوی خوش زن
نامزدی:
۱ بفتا بهترین بازیگر نقش اصلی مرد برای بعدظهر سگی و پدرخوانده: قسمت دوم
نامزدی:
۲ امی برای فرشتگان در آمریکا (Angels in America) و تو‌جک را نمی‌شناسی (You Don’t Know Jack)
نامزدی:
۴ جایزه برای سرپیکو، بوی خوش زن، فرشتگان در آمریکا و تو‌جک را نمی‌شناسی
نامزدی:
۲ جایزه برای آیا یک ببر کراوات می‌زند؟ و تمرین مقدماتی پاولو هومل
نامزدی:
۲ جایزه برای پدرخوانده: قسمت دوم و گاو خشمگین
نامزدی:
نامزدی:
۱ جایزه برای گاو خشمگین
نامزدی:
همان‌طور که می‌بینید، امتیاز این بخش برای آل پاچینو است:یکی از رکوردداران نامزدی در جشنواره‌ی اسکار.
برای یک بازیگر، مهم است که بتواند با کارگردان‌های جریان‌ساز و مهم هم‌عصر خود همکاری نماید. دنیرو و پاچینو، هردو از بازیگران موج نو سینمای آمریکا هستند و هردوی آنها با کارگردان‌های بزرگ زمان خودشان همکاری‌های ماندگار داشته‌اند، اما کدام یک از آنها با تعداد بیش‌تری از کارگردان‌های مولف و صاحب‌سبک هم‌عصر خود همکاری کرده است؟ کدام یک از آنها هنگام امضای قراردادهایش، بیش از دیگری، به نام کارگردان اهمیت داده‌است؟
در این قسمت تعداد همکاری‌های هر بازیگر با کارگردان‌های بزرگ هم‌عصر او را بر می‌شمریم.
پاچینو ۱۸ همکاری با کارگردان‌های بزرگ و ماندگار و صاحب‌سبک داشته‌است و این درحالی است که دنیرو در ۹ فیلم فقط با اسکورسیزی همکاری کرده‌است و همراه او یکی از مهم‌ترین زوج‌های تاریخ سینما را تشکیل می‌دهد.
برنده‌ی بی‌چون‌وچرای این بخش هم دنیرو است. مردی که با وجود تمام مشکلات شخصی و خانوادگی اخیر خود و نیازهای مالی‌ای که او را مجبور به بازی در فیلم‌های ضعیف کرده‌اند، هم‌چنان کارنامه‌اش بی‌رقیب‌ترین کارنامه‌ی تاریخ سینما است.
در نهایت نمی‌توان گفت کدام یک از این دو اسطوره بهتر از دیگری است، اما در این مطلب دنیرو توانست در زمینه‌هایی که ما انتخاب کرده بودیم، بهتر از پاچینو عمل کند و به برتری دست یابد. نظر شما چیست؟ به نظر شما پاچینوی برونگرا بهتر است یا دنیروی درون‌گرا؟ بهتر است پیش از هرچیز مخمصه را ببینید تا دریابید بی‌شک هیچ‌کدام این از این دو بازیگر بهتر از دیگری نیستند.